Nowa Komisja Europejska powinna opierać się na Europejskim Zielonym Ładzie, aby wzmocnić konkurencyjność gospodarczą Europy i znaczenie geopolityczne. Porozumienie w sprawie czystego przemysłu może służyć obu stronom, jeśli zostanie prawidłowo zaprojektowane.
Michael Vassiliadis jest dyrektorem generalnym niemieckiego związku przemysłowo-górniczego IGCBE. Christoph Bals jest założycielem i dyrektorem generalnym ekologicznej organizacji pozarządowej Germanwatch.
Aby zapewnić przyszłość europejskiego przemysłu w obliczu globalnej presji konkurencyjnej, szczególnie ze strony Stanów Zjednoczonych i Chin, decydenci UE powinni działać już teraz, aby przyjąć zdecydowaną politykę, która wzmacnia i usprawnia transformację na drodze do neutralności gazów cieplarnianych i gospodarki o obiegu zamkniętym na zasadzie solidarności ogólnoeuropejskiej.
Zapewni to również niezbędną przejrzystość i bezpieczeństwo planowania dla branży.
Wzmocnienie przyszłości przemysłu europejskiego przyczyni się również do stabilności politycznej: liczne badania wykazały, że wysokiej jakości, dobrze płatne miejsca pracy w przyszłościowych sektorach są niezbędne dla promowania spójności społecznej i wsparcia publicznego dla zielonej transformacji, demokracji i projektu europejskiego .
Odwrócenie zaangażowania UE na rzecz transformacji przemysłowej nie tylko zagroziłoby gospodarce i spowodowałoby utratę miejsc pracy, ale mogłoby również pobudzić rewizjonistyczne siły prawicowe w całej Europie.
Przemysł europejski wkroczył już na ścieżkę neutralności klimatycznej do 2050 r. Aby zapewnić powodzenie transformacji przemysłowej w Europie, europejskie przedsiębiorstwa potrzebują wsparcia publicznego oraz niezawodnych warunków regulacyjnych i rynkowych. UE powinna w dalszym ciągu opierać się na połączeniu mandatów, ustalaniu cen emisji dwutlenku węgla i zachętach finansowych.
Związek zawodowy IGBCE i organizacje ekologiczne zaproponowały Porozumienie w sprawie zielonego przemysłu, aby wesprzeć ten program. Opracowując Porozumienie w sprawie czystego przemysłu, jak zapowiedziano na jej następną kadencję jako przewodniczącej Komisji Europejskiej, Ursula van der Leyen powinna opierać się na czterech zasadach przedstawionych w niniejszym wniosku, aby umożliwić uczciwą i sprawiedliwą transformację przemysłu europejskiego.
Cztery zasady przewodnie czystego porozumienia przemysłowego
Porozumienie w sprawie czystego przemysłu powinno mieć na celu dalsze dążenie do neutralności klimatycznej, promowanie obiegu zamkniętego w gospodarce, zwiększanie konkurencyjności i zapewnianie pracownikom wysokiej jakości zatrudnienia.
Po pierwsze, Porozumienie w sprawie czystego przemysłu powinno być zorganizowane w oparciu o zasadę europejskiej solidarności.
W szczególności decydenci powinni przyjąć wspólny europejski instrument finansowania inwestycji transformacyjnych. Jedną z opcji jest model kontraktów różnicowych węglowych stosowany w Niemczech.
Aby zapewnić wspieranie transformacji w Europie, nie tylko w bogatszych krajach, niezbędny jest specjalny budżet europejski. Można by to sfinansować z nowego podatku od transakcji finansowych.
Po drugie, Porozumienie w sprawie czystego przemysłu musi być sprawiedliwe społecznie. Finansowanie wsparcia publicznego dla transformacji przemysłowej powinno kierować się zasadą, że „silne ramiona udźwigną większy ciężar”.
Europejska i krajowa pomoc finansowa oraz zachęty powinny być uzależnione od polityki społecznej i klimatycznej oraz odnosić się do planów transformacji przedsiębiorstw, obejmujących współdecydowanie i ochronę krajowych miejsc pracy.
Po trzecie, Porozumienie w sprawie czystego przemysłu powinno mieć na celu utworzenie zorientowanych na przyszłość i solidnych rynków.
Można to osiągnąć poprzez kwoty zamówień publicznych na towary neutralne dla klimatu lub opłaty klimatyczne nakładane na produkty o dużej emisji. Opłata klimatyczna mogłaby pomóc w sfinansowaniu transformacji i mieć zastosowanie do importu. Europejscy producenci mogliby sprzedawać produkty ekologiczne z przewagą konkurencyjną w porównaniu z mniej ekologicznymi alternatywami z innych regionów.
Kwoty w ramach zamówień publicznych mogłyby wspierać ekologiczne rynki produkcji cementu. Kwoty pomogłyby również we wspieraniu popytu przedsiębiorstw i gospodarstw domowych na zrównoważone technologie. Kontyngent nakładający na producentów pojazdów obowiązek stosowania ekologicznej stali jest obiecującym przykładem, ponieważ koszty zwiększenia penetracji rynku ekologicznej stali zostałyby przeniesione na solidniejszych finansowo konsumentów.
Po czwarte, Porozumienie w sprawie czystego przemysłu musi mieć wymiar globalny.
W perspektywie średnioterminowej potrzebujemy równych warunków działania na całym świecie w zakresie produkcji przemysłowej neutralnej dla klimatu. Aby zachęcać do transformacji neutralnych dla klimatu gałęzi przemysłu w innych częściach świata, wymagane są międzynarodowe umowy i partnerstwa.
Ponadto Europa musi przyjąć politykę minimalizującą ryzyko „dumpingu klimatycznego”. Jedną z opcji byłoby przyjęcie skutecznych i zrównoważonych norm dotyczących produktów przywożonych.
Zapewniając ukierunkowane wsparcie finansowe i zachęty dla krajowych przedsiębiorstw, UE powinna dążyć do bardziej ambitnych celów w zakresie transformacji przemysłu poprzez wspieranie europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) i mechanizmu dostosowania granic pod względem emisji dwutlenku węgla (CBAM).
Wpłynęłoby to pozytywnie na transformację przemysłu w innych krajach i regionach.
Strategiczny program UE na lata 2024–2029 stanowi ważny punkt wyjścia dla Porozumienia w sprawie czystego przemysłu.
Szefowie państw UE chcą przeprowadzić transformację opartą na solidarności i postanowili promować spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną, aby „być mistrzem tętniących życiem społeczności wiejskich”.
Porozumienie w sprawie czystego przemysłu jest jednym z kamieni węgielnych zaproponowanych przez Ursulę von der Leyen wytycznych politycznych dla następnej Komisji Europejskiej.
Działania w dziedzinie klimatu, konkurencyjność i spójność społeczną można osiągnąć jedynie dzięki wspólnemu europejskiemu wysiłkowi. Niniejsze wytyczne mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tego celu.
Niniejszy artykuł opiera się na wezwaniu do działania wydanym przez Deutscher Naturschutzring (DNR), Germanwatch, IGBCE i WWF.
