Współczesne kule bilardowe lub bilardowe, wykonane wcześniej z kości słoniowej, są wykonane z tworzywa sztucznego.
Zanim tworzywa sztuczne zagroziły różnorodności biologicznej, oceanom i globalnemu łańcuchowi pokarmowemu, ratowały życie i przekształcały społeczeństwa jako trwały, plastyczny i tani materiał.
Jak wynika z Atlasu tworzyw sztucznych Fundacji Heinricha Boella, od lat pięćdziesiątych XX wieku tworzywa sztuczne cieszyły się pozytywnym wizerunkiem „we wszystkich dziedzinach życia”.
Jednak w sytuacji, gdy tworzywa sztuczne stanowią obecnie integralną część życia codziennego, a produkcja globalna gwałtownie rośnie, pojawiają się obawy dotyczące ich wpływu na zdrowie planety – i nas samych.
Postęp w służbie zdrowia
Tworzywa sztuczne są niezbędne w branży zdrowotnej, ponieważ są wykorzystywane do produkcji przedmiotów, które pomogły poprawić higienę i wydłużyć oczekiwaną długość życia, w tym jednorazowych cewników, worków do kroplówek i strzykawek.
Prezerwatywy, z których wiele jest wykonanych z lateksu, znacznie poprawiły zdrowie publiczne i uratowały życie niezliczonej liczby osób, chroniąc przed infekcjami przenoszonymi drogą płciową.
Tworzywa sztuczne są również szeroko stosowane w opakowaniach, dzięki czemu łatwo psujące się towary zachowują świeżość i bezpieczeństwo spożycia, a jednocześnie ograniczają ogólne marnowanie żywności i choroby spowodowane zanieczyszczeniem.
W ostatnich czasach szeroko zakrojone badania skupiały się na wpływie mikrodrobin plastiku na zdrowie człowieka.
W ludzkiej krwi, mleku matki i nasieniu wykryto cząsteczki plastiku o długości od 0,3 do 5 milimetrów (0,01 do 0,20 cala).
Tworzywa sztuczne zaadaptowano także do nowych zastosowań medycznych, w tym polimery elektroaktywne stosowane w czujnikach wykrywających ruch lub tętno.
„Plastik staje się inteligentny i zwraca uwagę na ludzi” – powiedział Mickael Pruvost, inżynier ds. badań w firmie chemicznej Arkema, która opracowuje te urządzenia.
Odpady z tworzyw sztucznych zgromadzone w rzece Juan Diaz w Panamie.
Wczesne dni
Od czasu pojawienia się w XIX wieku plastik przeszedł wiele zmian.
Pierwsze tworzywa sztuczne bazowały na surowcach naturalnych i odnawialnych, takich jak guma, którą jako pierwszy odkrył Amerykanin Charles Goodyear.
W 1869 roku celuloid przybył do Stanów Zjednoczonych. Nastąpiło to po wynalezieniu tworzywa sztucznego o nazwie Parkesine kilka lat wcześniej przez angielskiego chemika.
Celuloid został po raz pierwszy użyty przemysłowo do zastąpienia kości słoniowej w kulach bilardowych oraz jako film do kamer w początkach kina.
Następnie w 1884 roku francuski chemik Hilaire de Chardonnet opatentował pierwszy sztuczny jedwab, co utorowało drogę do produkcji nylonu.
Pierwszy całkowicie syntetyczny plastik – czyli wolny od jakichkolwiek cząsteczek występujących w przyrodzie – został wynaleziony w Stanach Zjednoczonych w 1907 roku przez belgijskiego chemika Leo Baekelanda.
Znany jako bakelit, powstał w wyniku reakcji fenolu i formaldehydu i znalazł zastosowanie w produkcji telefonów, gniazdek elektrycznych i popielniczek.
Patelnie, spadochrony i czepki kąpielowe
Pięć lat później, w 1912 roku, niemiecki chemik Fritz Klatte opatentował polichlorek winylu, lepiej znany jako PVC.
Sześćdziesiąt procent tworzyw sztucznych na świecie wykorzystuje się w opakowaniach, budownictwie i transporcie.
Prawdziwy rozkwit PCW nastąpił w latach pięćdziesiątych XX wieku po odkryciu, że można go tanio wytwarzać z chloru, produktu ubocznego przemysłu chemicznego.
Mniej więcej w tym czasie rozpoczęto także przemysłową produkcję innych kluczowych tworzyw sztucznych z rafinowanej ropy naftowej, zwłaszcza trzech flagowych produktów.
Jednym z nich był poliamid, który sprawdził się w amerykańskich spadochronach podczas lądowania w czerwcu 1944 roku na wybrzeżu Normandii.
Innym przykładem działania podczas II wojny światowej był politetrafluoroetylen, czyli PTFE, wysoce odporny produkt, dziś lepiej znany jako teflon, który tworzy nieprzywierającą powłokę na patelniach.
Potem był silikon, nadal używany w produktach, od czepków kąpielowych po żel do włosów.
Kryzys odpadowy
Ponieważ od 1950 r. do chwili obecnej liczba ludności na świecie potroiła się do ponad ośmiu miliardów, produkcja tworzyw sztucznych wzrosła ponad 230-krotnie, aby zaspokoić popyt.
Około 60 procent produkowanego obecnie plastiku wykorzystuje się do pakowania, budowy i transportu, a do innych głównych zastosowań w tekstyliach i towarach konsumpcyjnych przypada po 10 procent.
Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju w sumie tylko dziewięć procent wszystkich tworzyw sztucznych jest poddawanych recyklingowi.
Doprowadziło to do kryzysu związanego z odpadami z tworzyw sztucznych, któremu decydenci starali się zaradzić za pomocą traktatu, który pod koniec listopada przechodzi w Korei Południowej piątą i ostatnią rundę negocjacji.
© 2024 AFP
Cytat: Tworzywa sztuczne: ratownik stał się zagrożeniem dla środowiska (2024, 29 października) pobrano 29 października 2024 z https://phys.org/news/2024-10-plastics-lifesaver-environmental-threat.html
Niniejszy dokument podlega prawom autorskim. Z wyjątkiem uczciwego obrotu w celach prywatnych studiów lub badań, żadna część nie może być powielana bez pisemnej zgody. Treść jest udostępniana wyłącznie w celach informacyjnych.
