Szczątki liczące 1,3 miliona lat podważają wcześniejsze teorie dotyczące migracji

W hiszpańskim regionie Orce znajdują się najstarsze w Europie szczątki ludzkie sprzed 1,3 miliona lat, wskazujące na migrację przez Cieśninę Gibraltarską.

Naukowcy być może rozwiązali jedno z najczęściej dyskutowanych pytań dotyczących ewolucji i ekspansji człowieka: kiedy i jaką drogą pierwsze hominidy przybyły do ​​Europy z Afryki? Techniki datowania geologicznego stosowane na stanowiskach Orce (dorzecze Baza, Granada, Hiszpania) wykazały, że szczątki ludzkie znalezione w tym regionie są najstarszymi w Europie i pochodzą sprzed 1,3 miliona lat. Potwierdza to hipotezę, że ludzie przybyli do Europy przez Cieśninę Gibraltarską, zamiast wracać do Morza Śródziemnego szlakiem azjatyckim.

Badanie, kierowane przez Lluísa Giberta, badacza i wykładowcę na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu w Barcelonie, przeprowadzono we współpracy z badaczami z Centrum Geochronologii w Berkeley i Uniwersytetu Stanowego Murray.

Techniki geologiczne i datowanie

Nowe datowanie opiera się na analizie paleomagnetyzmu obszaru regionu Orce, z którego nigdy wcześniej nie pobierano próbek i który zabezpieczono przed erozją, na którą ten basen narażony był przez lata. Technika ta jest metodą datowania względnego opartą na badaniu inwersji biegunów magnetycznych planety w wyniku wewnętrznej dynamiki Ziemi. Zmiany te nie mają określonej okresowości, ale są rejestrowane w minerałach i umożliwiają ustalenie okresów czasu na podstawie różnych zdarzeń magnetycznych.

Te nowe dane są bardzo dokładne dzięki długiej sekwencji osadów występującej w Orce. „Wyjątkowość tych miejsc polega na tym, że są one uwarstwione i tworzą bardzo długą sekwencję osadową, długą na ponad osiemdziesiąt metrów. Zwykle miejsca te znajdują się w jaskiniach lub w bardzo krótkich sekwencjach stratygraficznych, co nie pozwala na opracowanie długich sekwencji paleomagnetycznych, w których można znaleźć różne odwrócenia magnetyczne” – mówi Gibert.

Naukowcom udało się zidentyfikować sekwencję polaryzacji magnetycznej „z pięcioma zdarzeniami magnetycznymi, które pozwalają im umieścić trzy miejsca Orce z obecnością człowieka pomiędzy subchroniami Olduvai i Jaramillo, czyli pomiędzy 1,77 a 1,07 miliona lat temu (Ma)” wyjaśnia Gibert. Następnie zastosowali statystyczny model wieku, aby dokładnie uściślić chronologię różnych poziomów stratygraficznych z marginesem błędu wynoszącym zaledwie 70 000 lat.

Ustalili, że Venta Micena jest najstarszym miejscem obecności człowieka w Europie (ma wiek 1,32 mln lat), następnie Barranco León (1,28 mln lat) i wreszcie Fuente Nueva 3 (1,23 mln lat). „Dzięki tym danym drugi duży obiekt na półwyspie, Sima del Elefante w Atapuerca, spadłby na drugie miejsce, daleko za Orce, o 0,2–0,4 mln bardziej nowoczesnych” – dodaje Gibert.

Analiza dowodów fauny

Aby zakończyć datowanie, naukowcy przeanalizowali faunę znalezioną na różnych stanowiskach w Orce, ponieważ różni się ona w zależności od okresu, i porównali ją z fauną znalezioną na innych stanowiskach wczesnego plejstocenu w innych częściach Europy.

W tym sensie w artykule przedstawiono szczegółową analizę mikrossaków i dużych ssaków ze wszystkich stanowisk Orce, przeprowadzoną przez eksperta Roberta Martina, w oparciu o zbiory paleontologiczne przechowywane w Muzeum Katalońskiego Instytutu Paleontologii Miguela Crusafonta (IPS). w Sabadell. „Wyniki wskazują, że mała i duża fauna Orce jest bardziej prymitywna niż na przykład Sima del Elefante, gdzie dowody wskazują, że gryzoń Allophaiomys lavocati jest bardziej rozwinięta niż Allophaiomys odzyskany ze stanowisk Orce” – wyjaśnia Gibert.

Innym istotnym wskaźnikiem wieku stanowisk Orce jest brak przodków świń. „Zwierzęta te są uważane za imigrantów z Azji i nie znaleziono ich na żadnym europejskim stanowisku o wielkości od 1 do 1,5 mln lat, natomiast znaleziono je w Sima del Elefante, co potwierdza, że ​​fauna orków jest starsza” – mówi Gibert.

Dowody wskazujące na przejście przez Gibraltar

Według badacza to nowe datowanie w połączeniu z istniejącymi dowodami przechyla szalę na korzyść kolonizacji Europy przez Cieśninę Gibraltarską, a nie na alternatywną drogę: powrót do Morza Śródziemnego przez Azję, na przykład „istnienie przemysł litowy podobny do tego występującego na północy kontynentu afrykańskiego, a także obecność pozostałości fauny afrykańskiej na południu półwyspu, np. Hipopotam, znalezione w miejscach Orce i tych Teropitek Oswaldiafrykańskiego naczelnego podobnego do pawiana, znalezionego w jaskini Wiktorii, miejscu niedaleko Kartageny (Murcja), nieistniejącym nigdzie indziej w Europie.”

Gibert dodał: „Bronimy również hipotezy, że przybyli z Gibraltaru, ponieważ w żadnym innym miejscu na trasie alternatywnej nie znaleziono starszych dowodów”.

Te nowe dane są bardzo dokładne dzięki długiej sekwencji osadów występującej w Orce.

Podobieństwo do hominidów z wyspy Flores

Dzięki tym wynikom naukowcy wskazują na „diachronizm” pomiędzy najstarszą okupacją Azji, mierzącą 1,8 mln lat, a najstarszą okupacją w Europie, która miała miejsce 1,3 mln lat temu, tak więc afrykańskie hominidy przybyłyby do południowo-zachodniej Europy ponad 0,5 mln lat temu. Ma po pierwszym opuszczeniu Afryki około 2 mln temu.

„Te różnice w ekspansji człowieka można wytłumaczyć faktem, że Europa jest odizolowana od Azji i Afryki trudnymi do pokonania barierami biogeograficznymi, zarówno na wschodzie (cieśnina Bosfor, Dardanele, Morze Marmara), jak i na zachodzie (cieśnina Gibraltaru). Ludzkość przybyła do Europy, gdy dysponowała technologią niezbędną do przekraczania barier morskich, jak to miało miejsce milion lat temu na wyspie Flores (Indonezja)” – mówi Gibert.

Wyjaśnia, że ​​w tym sensie trasa gibraltarska wymaga obecnie przekroczenia aż czternastu kilometrów drogi morskiej, ale „być może w przeszłości odległość ta była w pewnych momentach krótsza ze względu na dużą aktywność tektoniczną w tym regionie i wahania poziomu morza co sprzyjało migracjom”.

„Jak wspomniano w artykule, zidentyfikowaliśmy inne migracje afrykańskiej fauny przez Gibraltar we wcześniejszych okresach, 6,2 i 5,5 mln lat temu, kiedy Cieśnina Gibraltarska była bardzo wąska”.

Dowody archeologiczne i genetyczne z Orce

Od czasu rozpoczęcia wykopalisk w 1982 roku przez paleoantropologa Josepa Giberta na stanowiskach Orce odnaleziono w sumie pięć szczątków ludzkich. Po pierwsze, w Venta Micena odnaleziono dwa fragmenty kości ramiennej ugryzione przez hieny, a także fragmenty fragmentu czaszki składającego się z dwóch ciemieniowych i potylicznych, związanego z bogatą fauną wczesnoplejstoceńską. Ludzkie pochodzenie tych szczątków przez lata budziło wielkie kontrowersje, chociaż niezależne badania paleoproteomiczne przeprowadzone na uniwersytetach w Granadzie i San Francisco pozwoliły zidentyfikować w szczątkach ludzkie białka.

Późniejsze odkrycie w pobliskich miejscach Barranco León i Fuente Nueva 3 dwóch ludzkich zębów trzonowych i tysięcy olduvajskich narzędzi litych – jednego z pierwszych ludzkich przemysłów litowych – a także śladów nacięć na kościach „posłużyło do utrwalenia dowodów obecności hominidów we wczesnym plejstocenie w Orce” – podsumowuje Lluís Gibert.

Odniesienie: „Datowanie magnetostratygraficzne najwcześniejszych stanowisk homininów w Europie” autorstwa Luisa Giberta, Gary’ego Scotta, Alana Deino i Roberta Martina, 2 lipca 2024 r., Recenzje nauk o Ziemi.
DOI: 10.1016/j.earscirev.2024.104855