Pterozaury wyewoluowały aktywny lot ponad 230 milionów lat temu. Odkrycie Melkamter pateko w Argentynie sugeruje, że pterodaktyloidy powstały wcześniej i żyły w siedliskach śródlądowych, żerując na owadach. To odkrycie poszerza naszą wiedzę na temat ewolucji pterozaurów, szczególnie na półkuli południowej.
Około 230 milionów lat temu, mniej więcej 80 milionów lat przed pojawieniem się pierwszych ptaków, ich dalecy krewni — pterozaury — jako pierwsi wzbili się w przestworza kręgowce zdolny do aktywnego lotu. Te wczesne lotniki osiągały napędzany, trzepoczący lot dzięki membranie skrzydła wspieranej głównie przez wyjątkowo wydłużony czwarty palec dłoni.
Z biegiem czasu pterozaury w drodze ewolucji udoskonaliły swoje możliwości lotu. Wczesny gatunek zazwyczaj miał krótkie skrzydła i długie ogony. Jednak bardziej zaawansowana grupa, znana jako pterodaktyloidy, rozwinęła smukłe, wydłużone skrzydła i krótsze ogony, co zwiększyło ich skuteczność w powietrzu. Do tej grupy należeli wszyscy Kreda pterozaury i dały początek niektórym z największych w historii stworzeń latających, takim jak Quetzalcoatlus, który szczycił się rozpiętością skrzydeł przekraczającą 12 metrów.
Położenie Melkamter pateko (po prawej) w argentyńskiej prowincji Chubut. Źródło: Oliver Rauhut Przejście od wczesnych pterozaurów do bardziej zaawansowanych pterodaktyloidów nastąpiło w okresie jurajski okresie, przy czym pierwsi członkowie tej grupy pojawili się w zapisie kopalnym około 160 milionów lat temu, w późnej jurze. Jednak nasze zrozumienie ewolucji pterozaurów w tym czasie opiera się w dużej mierze na skamielinach z półkuli północnej, ponieważ pozostałości z kontynentów południowych są niezwykle rzadkie.
Odkrycie Melkamter pateko
Alexandra Fernandes i profesor Oliver Rauhut z Bawarskiej Państwowej Kolekcji Paleontologii i Geologii (SNSB – Bayerische Staatssammlung für Paläontologie and Geologie) wprowadzili teraz nowy gatunek pterozaura z późnej wczesnej jury (około 178 milionów lat temu) prowincji Chubut, Argentyna. Nowy gatunek o nazwie Melkamter patekowykazuje kilka cech zaawansowanych pterodaktyloidów – ale jest około 15 milionów lat starszy od swojego kolejnego najstarszego znanego krewnego. Najwyraźniej pochodzenie tej grupy pterozaurów sięga znacznie dalej w przeszłość niż obecnie sądzono.
Lokalizacja Melkamterznalezisko jest również niezwykłe. Nowy gatunek pochodzi z głębi lądu – najwyraźniej ten pterozaur żył daleko od najbliższego wybrzeża. Najbardziej znane pterozaury jurajskie pochodzą ze środowisk morskich i oczywiście żyły blisko morza i prawdopodobnie żywiły się głównie rybami i innymi organizmami morskimi. Dla kontrastu, Melkamter prawdopodobnie żywił się głównie owadami. To występowanie w środowiskach śródlądowych i preferencja dla ofiar innych niż wodne potwierdza niedawne sugestie, że pterodaktyloidy mogły powstać w takich środowiskach.
„Możliwe, że wczesna specjalizacja w zakresie wysoce mobilnych ofiar, takich jak owady latające, przyczyniła się do ewolucyjnego sukcesu pterodaktyloidów. To odkrycie podkreśla nie tylko, jak mało wciąż wiemy o pterozaurach z półkuli południowej, ale także potencjał, jaki południowe kontynenty mają w zakresie lepszego zrozumienia ewolucji pterozaurów” – wyjaśnia Alexandra Fernandes, badaczka z Bawarskiego Państwowego Zbioru Paleontologii i Geologia i pierwszy autor opracowania.
Odniesienie: „Najstarszy pterozaur monofenestratan ze stanowiska Queso Rallado (formacja Cañadón Asfalto, Toarcian) w prowincji Chubut, Patagonia, Argentyna” autorstwa Alexandry E. Fernandes, Diego Pola i Olivera WM Rauhuta, 30 listopada 2024 r., Otwarta nauka Towarzystwa Królewskiego.
DOI: 10.1098/rsos.241238
