Czy powinieneś, czy wziąłbyś Ozempic? To pytanie zadają mi przyjaciele i jest to gorący temat także wśród moich kolegów-naukowców. Odpowiedź jest skomplikowana.
Ozempic jest reklamowany jako nowy, cudowny lek na odchudzanie, który może pomóc osobom, które od lat walczą o zrzucenie zbędnych kilogramów, skutecznie schudnąć dzięki jednemu cotygodniowemu zastrzykowi.
Szczepionka zawiera lek o nazwie semaglutyd, pierwotnie opracowany w celu leczenia cukrzycy typu 2, pomagający organizmowi w wytwarzaniu większej ilości hormonu insuliny, a tym samym utrzymującym poziom cukru we krwi pod kontrolą. Następnie zauważono, że wystąpił efekt uboczny – utrata masy ciała. Reszta, jak mówią, jest historią. Na lek cieszy się tak duże zapotrzebowanie, że na całym świecie zgłaszano jego niedobory.
Utrata masy ciała następuje, ponieważ semaglutyd naśladuje działanie hormonu sytości GLP-1, który jest naturalnie wytwarzany w jelitach podczas jedzenia, sygnalizując mózgowi, że jesteś pełny.
Atrakcyjność tej syntetycznej wersji GLP-1 polega na tym, że jest trwalsza i silniejsza, ponieważ nie ulega szybkiemu rozkładowi w organizmie, dlatego można ją przyjmować w formie cotygodniowego zastrzyku. Nie tylko zmniejszy apetyt, ale także spowolni przepływ pokarmu przez jelita, co oznacza, że poczujesz się syty na dłużej.
Inni agoniści GLP-1 działający podobnie jak semaglutyd sugerują, że mogą znacząco zmieniać mikrobiom jelitowy, zmniejszając różnorodność drobnoustrojów
U większości ludzi prowadzi to do znacznej utraty wagi – i tu jest moje pierwsze „ale”, ponieważ nawet to „cudowne” lekarstwo nie zadziała na każdego.
Co więcej, warto zaznaczyć, że jego powodzenie w dalszym ciągu zależy od spożycia mniejszej ilości kalorii niż potrzeba – bez tego to się nie uda.
W badaniu opublikowanym w 2022 roku w czasopiśmie Nature 152 uczestników z BMI wynoszącym 27 (co oznacza nadwagę – 30 lub więcej oznacza otyłość) i powyżej przyjmowało semaglutyd przez dwa lata (wraz z dietą niskokaloryczną i comiesięcznym wsparciem dietetyka, a także zachęcanie ich do wykonywania co najmniej 150 minut ćwiczeń tygodniowo) i utratę średnio 15 procent masy ciała w porównaniu z 3 procentową utratą w grupie placebo.
To imponujące liczby, to prawda, ale choć badanie wykazało, że 77 procent uczestników straciło co najmniej 5 procent swojej pierwotnej wagi (co, jak się uważa, przynosi korzyści, takie jak poprawa poziomu cukru we krwi, niższe ciśnienie krwi i mniejsze obciążenie serca),23 nie osiągnęło tak istotnej utraty wagi, wynoszącej 5%.
Dla kontekstu, według badania z 2008 roku opublikowanego w New England Journal of Medicine, utrata 5 procent masy ciała to mniej więcej tyle, ile można osiągnąć dzięki liczeniu kalorii lub bardziej tradycyjnej diecie w ciągu dwóch lat.
Do tego dochodzą działania niepożądane, które często obejmują nudności, wymioty, biegunkę i zaparcia (ponieważ semaglutyd spowalnia przepływ pokarmu przez jelita). Dla niektórych mogą one być na tyle poważne, że utrudniają normalne życie, a nawet wychodzenie z domu. Często dostaję pytania, czy lek może uszkodzić mikrobiom jelitowy (społeczność drobnoustrojów żyjących w jelitach i odgrywających rolę w wielu różnych elementach zdrowia).
Wiemy, że wiele leków wchodzi w interakcję z mikrobiomem jelitowym. Na przykład badanie z 2018 r. opublikowane w czasopiśmie Nature wykazało, że około jedna czwarta z ponad 1000 powszechnie stosowanych leków (nie licząc antybiotyków) może wpływać na bakterie jelitowe, choć nie wszystkie w sposób negatywny. (Niektóre mogą faktycznie zmniejszać poziom szkodliwych bakterii.)
Jeśli chodzi o semaglutyd, wiele jeszcze musimy się dowiedzieć. Kilka badań nad innymi agonistami GLP-1 działającymi podobnie jak semaglutyd sugeruje, że mogą one znacząco zmieniać mikrobiom jelitowy, zmniejszając różnorodność drobnoustrojów (a różnorodność jest korzystna dla naszego zdrowia).
Doktor Emily Leeming mówi: „Semaglutyd to poważny lek, daleki od łatwej opcji, za jaką się wydaje. To nie jest dla szczupłych osób, które chcą zrzucić kilka kilogramów
Ozempic jest reklamowany jako nowy, cudowny lek na odchudzanie, który może pomóc osobom, które od lat walczą o zrzucenie zbędnych kilogramów, skutecznie schudnąć dzięki jednemu cotygodniowemu zastrzykowi
W szczególności w przypadku semaglutydu badanie na myszach opublikowane na początku tego roku w czasopiśmie Biochemical and Biophysical Research Communications sugerowało coś przeciwnego, że lek zwiększa poziom niektórych „dobrych” bakterii jelitowych i wspiera zdrowie błony śluzowej jelit. Muszę jednak podkreślić, że ustalenia uzyskane na myszach nie zawsze przekładają się na ludzi, a jak dotąd prawie żadne badania tego nie uwzględniały.
Choć przyszłość semaglutydu wydaje się pełna nadziei, jest on dostępny na rynku dopiero od 2017 roku i nie minęło wystarczająco dużo czasu, aby wiedzieć na pewno, jakie działanie będzie miał w dłuższej perspektywie, choć na razie wydaje się bezpieczny.
Istniały już wcześniej leki odchudzające, chociaż wiele z nich, takich jak fen-fen na bazie amfetaminy i Meridia – ogłoszone kolejnym cudownym lekiem, który należy wycofać tylko ze względu na niebezpieczne skutki uboczne – spadło na ostatnią przeszkodę, gdy pojawiły się problemy pojawiły się w dłuższej perspektywie.
Chodzi mi jednak o to, że semaglutyd wiąże się ze skutkami ubocznymi – o niektórych z nich wiemy, o innych możemy jeszcze odkryć. Powinniśmy zarezerwować ten lek dla tych, którzy naprawdę go potrzebują, tych, którzy mają otyłą kategorię BMI, 30 i więcej. Niektórym z nich lek może potencjalnie uratować życie.
W Wielkiej Brytanii wytyczne krajowe zalecają, aby można go było przepisywać osobom, które mają BMI wynoszące 35 lub więcej i co najmniej jedną chorobę związaną z wagą, taką jak podwyższony poziom cholesterolu lub cukrzyca typu 2 (lub BMI wynoszące 32,5 w przypadku osób z pochodzenia południowoazjatyckiego, chińskiego, innego pochodzenia azjatyckiego, bliskowschodniego, czarnoskórego z Afryki lub Afryki i Karaibów – które często są bardziej narażone na problemy zdrowotne związane z wagą) w ramach specjalistycznej usługi kontroli wagi, wraz z niskokaloryczną dietą i ćwiczeniami fizycznymi .
Można go również przepisać osobom z BMI od 30 do 34,9, jeśli spełniają określone kryteria.
Z zadowoleniem przyjmuję tę opcję jako alternatywną opcję dla osób, których problemy z wagą zagrażają ich zdrowiu. Musimy przyznać, że dla większości ludzi utrata wagi jest trudna.
Nie chodzi tylko o to, aby więcej się ruszać i mniej jeść; istnieją złożone genetyczne i środowiskowe powody, dla których ktoś może być większy od następnej osoby. Nawet mikrobiom jelitowy może odgrywać rolę, ponieważ bakterie niektórych ludzi mogą skuteczniej pozyskiwać energię z pożywienia niż bakterie innych osób.
Niektórzy ludzie mają problemy zdrowotne lub przyjmują leki, które zwiększają prawdopodobieństwo przybrania na wadze. Organizm ludzki jest odporny na utratę wagi, co prawdopodobnie jest niezbędne do przetrwania w czasach jaskiniowca i okresów głodu.
Jeśli przepisano Ci semaglutyd i odczuwasz skutki uboczne, pomocne może być częstsze spożywanie mniejszych posiłków, stosowanie standardowych zaleceń w przypadku nudności, popijanie herbaty miętowej lub imbirowej i utrzymywanie nawodnienia w przypadku wystąpienia wymiotów lub biegunki.
W dłuższej perspektywie należy pamiętać, że po zaprzestaniu stosowania leku (obecnie recepty mogą być wydawane tylko na dwa lata) sygnały głodu wracają do normy, więc waga może ponownie wzrosnąć w ciągu kilku miesięcy, dlatego warto powtórzyć trening Twoje nawyki żywieniowe – obok przyjmowania leku – są niezwykle istotne.
Semaglutyd to poważny lek, wcale nie tak łatwy, jak się wydaje. Nie jest przeznaczony dla szczupłych osób, które chcą zrzucić kilka kilogramów.
