Prezes Europejskiego Banku Centralnego (EBC) Christine Lagarde pochwaliła w czwartek (12 września) „niesamowity” raport Mario Draghiego, ale stwierdziła, że odpowiedzialność za zwiększenie słabnącej konkurencyjności Europy ostatecznie spoczywa na rządach UE, a nie na decydentów polityki pieniężnej.
Uwagi Lagarde, które pojawiły się po opublikowaniu na początku tego tygodnia gorąco oczekiwanej 400-stronicowej analizy Draghiego na temat złego samopoczucia gospodarczego w Europie, pojawiły się w momencie, gdy EBC obniżył w czwartek swoje prognozy PKB dla strefy euro na kolejne trzy lata o 0,1 punktu procentowego. Obecnie oczekuje się, że w 2024 r. wzrost wyniesie zaledwie 0,8%.
Ponadto bank obniżył podstawową stopę procentową o 0,25 pkt. proc. do 3,5% – to druga obniżka stóp w tym roku i zgodna z oczekiwaniami analityków.
„Pochwalam raport Draghiego” – stwierdziła Lagarde. „Nie mieliśmy czasu, aby wszystko przeanalizować… Jest to jednak raport imponujący, ponieważ stawia diagnozę, która jest poważna, ale naszym zdaniem słuszna”.
Lagarde, która w 2019 r. zastąpiła Draghiego na stanowisku szefa EBC, pochwaliła „konkretny” charakter licznych „reform strukturalnych” proponowanych przez jej poprzedniczkę, zwłaszcza tych związanych z głębszą integracją unii rynków kapitałowych (CMU).
Stwierdziła jednak, że nie jest jej znana żadna sugestia zawarta w raporcie Draghiego, że mandat EBC powinien zostać zmodyfikowany, i powtórzyła zobowiązanie EBC do zapewnienia powrotu inflacji do celu na poziomie 2%.
„Jestem naprawdę pewien, że polityka pieniężna zrobi to, co do niej należy, czyli zapewni stabilność cen i wywiąże się ze swojego mandatu… Za reformy strukturalne nie odpowiada bank centralny. Za to odpowiadają rządy” – stwierdziła.
EBC podniósł stopy procentowe 10 razy z rzędu po inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę w lutym 2022 r., co spowodowało gwałtowny wzrost cen w całej Unii.
W czerwcu bank obniżył główną stopę procentową z rekordowo wysokiego poziomu 4%, ale w lipcu wstrzymał dalsze obniżki w związku z utrzymującymi się obawami dotyczącymi wysokiego wzrostu płac i inflacji usług.
Zasadnicza stopa inflacji w sierpniu wyniosła 2,2%, co oznacza spadek z 2,6% w lipcu i znacznie poniżej najwyższego poziomu z października 2022 r. wynoszącego 10,6%.
Decyzja EBC o obniżeniu prognoz PKB dla strefy euro wynika także z rosnących obaw o stan europejskiej gospodarki – zwłaszcza Niemiec, których energochłonny przemysł był wcześniej w dużym stopniu uzależniony od taniego rosyjskiego gazu.
Ostatni tydzieńInstytut Ifo, wpływowy zespół doradców z siedzibą w Monachium, zdegradowany swoją prognozę wzrostu dla kraju na 2024 r. z 0,4% do 0%, zauważając, że największa gospodarka Europy pogrążyła się obecnie w „kryzysie strukturalnym”.
Ifo zauważyło również, że trudności gospodarcze Niemiec pogłębił słaby popyt konsumencki. Obecna stopa oszczędności w kraju wynosząca 11,3% jest znacznie wyższa od średniej wynoszącej 10,1% z dekady poprzedzającej pandemię Covid-19.
Powtarzając analizę Ifo, Rada Prezesów wyjaśniła w czwartek, że „nieznaczna rewizja w dół” prognozy wzrostu wynikała w dużej mierze z „słabszego wkładu popytu wewnętrznego w ciągu najbliższych kilku kwartałów”.
W czwartkowej rozmowie z reporterami Lagarde nie dała żadnych sygnałów na temat przyszłych decyzji monetarnych banku. Dwukrotnie powtórzyła często cytowaną mantrę banku, że „nie zobowiązuje się z góry przyjąć określonej ścieżki stóp procentowych”.
Claus Vistesen, główny ekonomista strefy euro w Pantheon Macroeconomics, zasugerował, że ostrożność Lagarde może wynikać z jej niechęci do uniknięcia powtórzenia czerwcowej decyzji, dla której urzędnicy EBC w sposób dorozumiany sygnalizowali obniżkę stóp procentowych ze znacznym wyprzedzeniem.
„Jest oczywiste, że EBC bardzo żałuje, lub niektórzy na [Governing Council] „wstępne zobowiązanie” co do czerwcowych cięć do tego stopnia, że obecnie nie chcą nawet zdalnie sygnalizować, kiedy nastąpią przyszłe cięcia”, Vistesen napisał na X.
Rynki oczekują obecnie co najmniej jeszcze jednej obniżki stóp procentowych przed końcem roku, przy czym prawdopodobieństwo kolejnej obniżki na następnym posiedzeniu EBC w październiku wynosi 30%.
Czwartkowa decyzja poprzedza przyszłotygodniowe posiedzenie Rezerwy Federalnej USA, na którym praktycznie na pewno Fed obniży stopy procentowe po raz pierwszy od początku pandemii Covid-19.
[Edited by Martina Monti]
