Wikingowie odegrali znaczącą rolę w światowym handlu kością słoniową morsów, pokonując duże odległości i wchodząc w interakcje z populacjami Arktyki, co potwierdzają nowe badania DNA analiza.
W średniowiecznej Europie i na Bliskim Wschodzie kupcy z odległych krain wymieniali rzadkie i cenne towary. Do najbardziej poszukiwanych należała kość słoniowa, pozyskiwana z regionów, które niewielu mogło sobie nawet wyobrazić.
Ponieważ kiedy wyprawy krzyżowe tymczasowo uniemożliwiły handel kością słoniową pochodzącą ze słoni, kość słoniowa morsów stała się popularnym towarem, a ponieważ morsy żyją tylko w lodowatych częściach świata, musiała zostać sprowadzona na rynki europejskie z odległych miejsc.
Nowe badania przeprowadzone na Uniwersytecie w Kopenhadze pokazują, że Wikingowie byli (pierwszą) częścią sieci zaopatrującej nie tylko Europę i Bliski Wschód, ale prawdopodobnie także Azję Wschodnią w kość słoniową morsa.
„Nasze badanie pokazuje, że Wikingowie regularnie podróżowali około 6000 kilometrów do Pikialasorsuaq w północno-zachodniej Grenlandii, obszaru charakteryzującego się surowymi warunkami klimatycznymi. I prawdopodobnie nie zrobili tego dla dreszczyku emocji, ale aby zdobyć ten cenny towar, który przywieźli do Europy Północnej i innych części świata” – mówi profesor nadzwyczajny Morten Tange Olsen z Globe Institute na Uniwersytecie w Kopenhadze , który jest jednym z autorów nowego badania.
Naukowcy przeprowadzili analizy DNA, z których wynika, że Wikingowie w poszukiwaniu morsów przebyli większy dystans, niż wcześniej sądzono.
Badanie jest efektem współpracy naukowców z Uniwersytetu w Kopenhadze, Uniwersytetu w Lund w Szwecji i Uniwersytetu w Groningen w Holandii oraz partnerów międzynarodowych z Grenlandii, Islandii i Kanady.
Handel i wymiana technik łowieckich
Aby udowodnić, że Wikingowie rzeczywiście pokonali tak duży dystans, badacze zbadali głównie fragmenty czaszek morsów, pozyskane z wykopalisk w wioskach Wikingów w Europie oraz osadach na Grenlandii i Kanadzie.
„Sekwencje DNA tych fragmentów dostarczyły nam mapy genetycznej miejsca pochodzenia różnych populacji morsów arktycznych w czasach Wikingów. Dzięki temu mogliśmy pokazać, w której części Arktyki złowiono zwierzęta” – mówi Morten Tange Olsen.
Badanie pokazuje również, że Wikingowie prawdopodobnie mieli więcej kontaktów z rdzennymi populacjami Arktyki, niż wcześniej zakładano, w tym z kulturami Thule i Dorset, niż wcześniej zakładano.
„Nasze badania pokazują, że Wikingowie bardzo dużo podróżowali i mieli dobrze rozwiniętą sieć obejmującą większy obszar, niż wcześniej sądzono, która w czasie i miejscu musiała pokrywać się z wczesnymi kulturami grenlandzkimi i kanadyjskimi” – mówi Morten Tange Olsen, który jest biologiem i genetykiem zajmującym się ssakami morskimi. Uważa on, że dzięki interdyscyplinarnej współpracy archeologów, biologów i genetyków badanie zakończyło się sukcesem.
Nowe badanie po raz kolejny pokazuje, że Wikingowie posiadali niezwykłą zdolność poruszania się i przetrwania w trudnych warunkach klimatycznych, a także pomogli stworzyć globalną sieć handlową sięgającą poza granice Europy.
„Teraz po raz pierwszy w historii mamy wyraźną mapę genetyczną populacji morsów arktycznych, która mówi nam, dokąd Normanowie udali się, aby zdobyć cenny towar, kość słoniową”.
Morten Tange Olsen i jego współpracownicy mają nadzieję, że badanie otworzy nam oczy na złożoną i rozległą sieć handlową Wikingów oraz interakcje z innymi kulturami.
Odniesienie: „Eksploatacja morsa grenlandzkiego nordyckiego w głębi Arktyki” autor: Emily J. Ruiz-Puerta, Greer Jarrett, Morgan L. McCarthy, Shyong En Pan, Xénia Keighley, Magie Aiken, Giulia Zampirolo, Maarten JJE Loonen, Anne Birgitte Gotfredsen, Lesley R. Howse, Paul Szpak, Snæbjörn Pálsson, Scott Rufolo, Hilmar J. Malmquist, Sean PA Desjardins, Morten Tange Olsen i Peter D. Jordan, 27 września 2024 r., Postęp nauki.
DOI: 10.1126/sciadv.adq4127
