Zespół badawczy kierowany przez SMU odkrył w Angoli starożytne skały i skamieniałości, które stanowią najpełniejszy zapis geologiczny podziału Ameryki Południowej i Afryki oraz powstania południowego Oceanu Atlantyckiego. Odkrycia te, datowane na okres od 130 do 71 milionów lat, dają wyjątkowy obraz separacji kontynentów, przy czym wybrzeże Angoli przedstawia każdą fazę tego ważnego wydarzenia geologicznego.
Skały i skamieniałości znalezione w Angoli przez zespół badawczy kierowany przez SMU oferują niezrównany obraz powstawania południowego Oceanu Atlantyckiego, ilustrując podział Ameryki Południowej i Afryki, który rozpoczął się około 140 milionów lat temu.
Zespół badawczy kierowany przez Southern Methodist University (SMU) odkrył, że starożytne skały i skamieliny dawno wymarłych gadów morskich w Angoli dostarczają wyraźnych dowodów na kluczowe wydarzenie w historii Ziemi: oddzielenie Ameryki Południowej i Afryki oraz uformowanie się Ameryki Południowej Ocean Atlantycki.
Dzięki ich łatwemu do wizualizacji „pasowaniu do puzzli” od dawna wiadomo, że zachodnie wybrzeże Afryki i wschodnie wybrzeże Ameryki Południowej leżały kiedyś razem na superkontynencie Gondwanie, który oddzielił się od większego lądu Pangei.
Zespół badawczy twierdzi, że południowe wybrzeże Angoli, gdzie odkopano próbki, stanowi prawdopodobnie najpełniejszy zapis geologiczny, jaki kiedykolwiek zarejestrowano na lądzie, przedstawiający oddalenie się dwóch kontynentów i otwarcie południowego Atlantyku. Znalezione skały i skamieniałości pochodzą z okresu od 130 milionów lat temu do 71 milionów lat.
„Są miejsca, do których można się udać na przykład w Ameryce Południowej, gdzie można zobaczyć tę lub inną część podziału, ale w Angoli wszystko jest przedstawione w jednym miejscu” – powiedział Louis L. Jacobs, Emerytowany profesor nauk o ziemi SMU i prezes ISEM. Jacobs jest głównym autorem badania opublikowanego w Towarzystwo Geologiczne, Londyn, publikacje specjalne.
„Wcześniej nie było znanego miejsca, w którym można byłoby udać się i zobaczyć skały na powierzchni, które naprawdę odzwierciedlały otwarcie południowego Oceanu Atlantyckiego, ponieważ znajdują się teraz w oceanie lub uległy erozji” – powiedział Jacobs.
(Od lewej) Paleontolodzy z SMU Diana P. Vineyard, Louis L. Jacobs i Michael J. Polcyn, stojący ze skamieniałościami znalezionymi w Angoli. Źródło: SMU, Hillsman S. Jackson
Skały i skamieniałości Angoli opowiadają całą historię
Afryka i Ameryka Południowa zaczęły się dzielić około 140 milionów lat temu, powodując otwarcie się szczelin w skorupie ziemskiej, zwanych szczelinami, wzdłuż istniejących wcześniej słabości. Gdy płyty tektoniczne pod Ameryką Południową i Afryką odsunęły się od siebie, magma z płaszcza Ziemi wydostała się na powierzchnię, tworząc nową skorupę oceaniczną i odpychając kontynenty od siebie. I ostatecznie Południowy Ocean Atlantycki wypełnił pustkę między tymi dwoma nowo powstałymi kontynentami.
Naukowcy znaleźli już dowody na te zdarzenia dzięki geofizyce i rdzeniom odwiertów wywierconych w dnie oceanu.
Paleontolog z SMU Louis L. Jacobs, główny autor badania przedstawiającego, jakie skały i skamieniałości znaleziono w Angoli, wyjaśnia w filmie, dlaczego te odkrycia dostarczają wyraźnych dowodów na podział między Ameryką Południową i Afryką oraz późniejsze uformowanie się południowego Oceanu Atlantyckiego . Źródło: SMU, Garret Holton
Jednak tych charakterystycznych znaków nigdy nie znaleziono w jednym miejscu ani nie były one tak wyraźnie widoczne, aby ktokolwiek mógł je zobaczyć, powiedział współautor badania Michael J. Polcyn, pracownik naukowy na Wydziale Nauk o Ziemi w Huffington i starszy pracownik naukowy w ISEM w SMU.
„Możliwość przeglądania danych sejsmicznych i wyciągania z nich wniosków to jedno” – powiedział. „To zupełnie inna sprawa, móc wybrać się na wycieczkę szkolną do formacji skalnych lub wychodni i powiedzieć, że wtedy lawa rozprzestrzeniała się ze wschodniej części Ameryki Południowej. Albo było to wtedy, gdy była to kraina ciągła.
Zasadniczo Angola stwarza możliwość łatwego przejścia przez każdą fazę tego geologicznie znaczącego rozdziału w historii Ziemi.
„To daje Angoli ogromne prawo do przechwalania się” – powiedział Jacobs.
Jacobs, Polcyn i Diana P. Vineyard – pracownik naukowy w SMU – współpracowali z międzynarodowym zespołem paleontologów, geologów i innych osób, aby przeanalizować zarówno formacje skalne, które odkryli w ośmiu różnych miejscach na wybrzeżu, jak i znajdujące się w nich skamieniałości .
Prace terenowe w prowincji Namibe w Angoli rozpoczęły się w 2005 roku. W tym czasie zespół badawczy rozpoznał określone typy osadów, co dało im dobry obraz tego, jak wyglądało zachodnie wybrzeże Afryki na różnych etapach miliony lat temu. Na przykład pola lawy ujawniły wylewy wulkaniczne, a uskoki lub pęknięcia wskazywały, gdzie kontynenty się rozdzielały. Osady i złoża soli wykazały powodzie i parowanie oceanów, podczas gdy leżące nad nimi osady oceaniczne, a gady morskie wykazały zakończenie południowego Oceanu Atlantyckiego.
Tymczasem paleontolodzy odkryli w Angoli skamieniałości dużych gadów morskich, które żyły późno w epoce Kreda Okres zaraz po tym, jak Ocean Atlantycki został ukończony i kiedy się poszerzył.
Łącząc ekspertów z różnych dziedzin, „byliśmy w stanie udokumentować okresy, kiedy oceanu w ogóle nie było, aż do momentu, gdy był on wystarczająco świeży, aby gady mogły się rozwijać i mieć dość pożywienia” – powiedziała Vineyard.
Odniesienia: „The Atlantic Jigsaw Puzzle and the geoheritage of Angola” autorstwa Louisa L. Jacobsa, Stefana Schrödera, Nair de Sousa, Richarda Dixona, Edoardo Fiordalisi, Arthura Marechala, Octávio Mateusa, Pedro Claude Nsunganiego, Michaela J. Polcyna, Gustavo do Couto Ramos Pereira, Nathan Rochelle-Bates, Anne S. Schulp, Christopher R. Scotese, Ian Sharp, Carlos Gaudari Silvano, Roger Swart i Diana P. Vineyard, 24 kwietnia 2024 r., Publikacje specjalne Towarzystwa Geologicznego w Londynie.
DOI: 10.1144/SP543-2022-301
Obecnie zachowało się wiele starożytnych skamieniałości wyświetlacz w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej Smithsonian na wystawie „Sea Monsters Unearthed: Life in Angola’s Ancient Seas”, której koprodukcją była SMU – prywatny uniwersytet z siedzibą w Dallas o randze krajowej.
Angolscy badacze – Nair de Sousa, geolog i konsultant ds. energii w African Circular Business Alliance oraz Pedro Claude Nsungani, profesor geologii na Universidade Agostinho Neto – również odegrali kluczową rolę w tych badaniach.
