W nowym badaniu przeprowadzonym na fińskich uniwersytetach zbadano demencję o wczesnym początku w populacji w wieku produkcyjnym, przeglądając karty 12 490 pacjentów z lat 2010–2021. Odkrycia wykazały wyższą częstość występowania niż wcześniej zgłaszano, przy czym najczęstszym podtypem jest choroba Alzheimera.
Niedawne badania wskazują na nieoczekiwanie wysoki odsetek przypadków demencji o wczesnym początku u dorosłych poniżej 65. roku życia, przy czym szczególnie istotne wyniki dotyczą choroby Alzheimera, co podważa wcześniejsze dane na temat częstości występowania tej choroby.
W niedawnym szeroko zakrojonym badaniu przeprowadzonym przez Uniwersytet Wschodniej Finlandii, Uniwersytet w Oulu i Neurocenter Finland zbadano wczesną demencję wśród populacji w wieku produkcyjnym w Finlandii. Badanie to jest jednym z największych tego typu na świecie. Wyniki opublikowano niedawno w Neurologiaoficjalne czasopismo medyczne Amerykańskiej Akademii Neurologii.
Aktualne dane epidemiologiczne dotyczące demencji o wczesnym początku są skąpe i opierają się na małych kohortach badawczych, a także nie są dostępne żadne najnowsze dane z Finlandii. Na potrzeby niniejszego badania naukowcy przeanalizowali rejestry danych pacjentów szpitali uniwersyteckich w Kuopio i Oulu w latach 2010–2021, przeglądając wszystkich pacjentów w wieku produkcyjnym, u których w tym okresie zdiagnozowano demencję. Zbadano zarówno zapadalność, czyli liczbę nowych przypadków, jak i chorobowość, czyli całkowitą liczbę osób dotkniętych tą chorobą. Przeanalizowano karty pacjentów łącznie 12 490 osób i sklasyfikowano je w grupy diagnostyczne przy użyciu jednolitych kryteriów. Obydwa szpitale diagnozują praktycznie wszystkie przypadki demencji o wczesnym początku w swoich prowincjach, co sprawia, że dane są bardzo wiarygodne.
Częstość występowania demencji o wczesnym początku jest większa niż wcześniej zgłaszano
W badaniu zaobserwowano wyższą częstość występowania demencji o wczesnym początku niż wcześniej zgłaszano w badaniach międzynarodowych. W grupie wiekowej 30–64 lata częstość występowania otępienia o wczesnym początku wynosiła 20,5 przypadków na 100 000 osobolat; oraz 33,7 przypadków na 100 000 osobolat w grupie wiekowej 45–64 lata. Alzheimera Najczęstszym podtypem była choroba nowotworowa (48%), następnie zaburzenia ze spektrum otępienia czołowo-skroniowego (23%) i zaburzenia ze spektrum ciał Lewy’ego (6%). Liczby te są wyższe niż w poprzednich mniejszych publikacjach z innych krajów.
„Wyższe wskaźniki zapadalności zaobserwowane w naszym badaniu można przypisać naszej metodologii, która pozwoliła nam uchwycić prawie wszystkie przypadki EOD z badanych obszarów. Ponadto zwiększona świadomość na temat demencji wśród społeczeństwa i pracowników służby zdrowia w Finlandii może również przyczynić się do dużej liczby zdiagnozowanych przypadków” – mówi profesor nadzwyczajny Eino Solje z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii, autor badania PI.
„Mocną stroną niniejszego badania jest to, że wszystkie diagnozy zostały retrospektywnie i ręcznie sprawdzone na podstawie kart pacjentów, co pozwoliło na usunięcie błędnych diagnoz, a także uwzględnienie diagnoz, które uległy zmianie w okresie obserwacji” – mówi Solje.
Naukowcy odkryli, że w populacji w wieku produkcyjnym częstość występowania choroby Alzheimera stale wzrasta, podczas gdy częstość występowania innych demencji pozostaje niezmieniona.
„Zapadalność na chorobę Alzheimera wzrosła prawie dwukrotnie. Nie da się tego wytłumaczyć po prostu lepszą diagnostyką i wcześniejszym podjęciem leczenia, gdyż nie zaobserwowaliśmy wzrostu zachorowań na inne demencje” – mówi docent Johanna Krüger, kierownik badania na Uniwersytecie w Oulu, pierwsza autorka artykułu .
Nowy model współpracy
Niniejsze badanie jest pierwszym z obszernego projektu, który łączy wyjątkowo szerokie, rzeczywiste dane pacjentów z różnymi rejestrami.
Projekt zakłada wyjątkową współpracę pomiędzy Uniwersytetem w Oulu i Uniwersytetem Wschodniej Finlandii, a także współpracę różnych dyscyplin naukowych, w której biorą udział m.in. badacze medycyny i prawa.
„Łączenie obszernych danych pacjentów z różnymi rejestrami umożliwia osiągnięcie wyższego standardu nauki. Na przykład obecnie widzimy, że dane pochodzące ze starannie przeanalizowanych kart pacjentów dają zupełnie inne wyniki niż zwykłe dane pochodzące z rejestrów” – zauważa profesor Mikko Aaltonen z Wydziału Prawa Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.
Projekt jest także prowadzony w nowy sposób. Badania są finansowane przez przedsiębiorstwa, które mają również możliwość nawiązania dialogu w ramach naukowego komitetu sterującego projektu, pod koordynacją Neurocenter Finland.
„Model umożliwia wykorzystanie zasobów sektora prywatnego w realizacji projektów naukowych, z których skorzystają wszyscy. Dzięki temu, że Neurocenter Finland koordynuje współpracę między różnymi stronami, badacze mogą lepiej poświęcić swój czas na rozwiązywanie problemów naukowych”, mówi Eero Rissanen, dyrektor Neurocenter Finland.
Odniesienie: „Częstość i częstość występowania demencji o wczesnym początku w Finlandii” autorstwa: Johanna Krüger, Mikko Aaltonen, Kalle Aho, Sami Heikkinen, Ave Kivisild, Adolfina Lehtonen, Laura Leppänen, Iina Rinnankoski, Helmi Soppela, Laura Tervonen, Noora-Maria Suhonen, Annakaisa Haapasalo, Anne M. Portaankorva, Anna Mäki-Petäjä-Leinonen, Päivi Hartikainen, Kasper Katisko i Eino Solje, 24 lipca 2024 r., Neurologia.
DOI: 10.1212/WNL.0000000000209654
