Będąc domem dobrego sera, zapierających dech w piersiach krajobrazów i polityki piłkarskiej (siedziba FIFA z widokiem na Jezioro Zuryskie), największe miasto Szwajcarii jest także potentatem finansowym. Centralny plac Paradeplatz to jego bijące serce, gdzie szwajcarski system bankowy pompuje fundusze venture capital do kwitnącego ekosystemu technologicznego; wokół 72 miliony franków szwajcarskich (ponad 1 miliard dolarów) w same start-upy w Zurychu w 2023 r.
Fintech jest naturalnym głównym graczem, ale jeśli sektor bankowy jest silnikiem ekosystemu, to innowacja jest jego paliwem. Wiele z najbardziej ekscytujących start-upów w mieście rozpoczęło życie jako projekty studenckie na wiodących na świecie uniwersytetach, które zapewniają stały dopływ świetnych myślicieli.
„Zurych to miasto pomysłów, ludzi i kapitału” – mówi Frank Floessel, dyrektor ds. przedsiębiorczości w ETH Zurich, publicznym uniwersytecie badawczym skupiającym się na nauce, technologii i inżynierii, który co roku „powołuje” średnio 25 startupów. „Mamy mnóstwo talentów i know-how. Należymy do najmądrzejszych i najbardziej innowacyjnych miast w Europie. Dysponujemy także niezbędnymi środkami finansowymi, aby przekształcić przełomowe pomysły w rozwiązania gotowe do wprowadzenia na rynek”.
Robotyka Nanoflex
Chociaż zdalna chirurgia nie jest jeszcze powszechna, często można spotkać roboty uzbrojone w skalpele wykonujące operacje przez dziurkę od klucza. Celem firmy Nanoflex Robotics jest przekształcenie metod leczenia doraźnego, takich jak trombektomia czy usuwanie zakrzepów krwi. Jest to procedura stosowana w przypadku udarów niedokrwiennych, będącej najczęstszą na świecie przyczyną niepełnosprawności. „Dziś jedyną opcją jest przeniesienie pacjenta do szpitala, w którym można przeprowadzić trombektomię, ale co sekundę w mózgu brakuje natlenionej krwi, komórki mózgowe umierają” – mówi założyciel Nanoflex Matt Curran. W USA prawie jedna trzecia populacji mieszka ponad godzinę drogi od ośrodka oferującego trombektomię. Wraz z założycielami Christophe’em Chautemsem i Bradleyem Nelsonem Curran stworzył kompaktową platformę robotyczną zawierającą generator pola magnetycznego na kołach. Neurochirurg (często pracujący wiele kilometrów dalej) umieszczony obok głowy pacjenta w pracowni kardiologicznej może subtelnie zmienić kierunek pola magnetycznego, aby łatwiej zgiąć końcówkę cewnika, przedostać się przez uszkodzone naczynia i przywrócić przepływ krwi do mózgu . W 2023 r. firma Nanoflex współpracowała z Mayo Clinic w Arizonie nad weryfikacją koncepcji — katedra neurochirurgii centrum medycznego kontrolowała robota w Zurychu z Phoenix w warunkach nieklinicznych. W marcu 2024 r. w Jacobs Institute, centrum innowacji urządzeń medycznych w Buffalo w stanie Nowy Jork, zainstalowano pierwszy system robotyki firmy Nanoflex. Zebrano łącznie 19,8 mln dolarów (14,4 mln funtów), w tym rundę serii A o wartości 12 mln dolarów (9 mln funtów) w lutym 2023 r. nanoflexrobotics.com
BTRY
Standardowy akumulator litowo-jonowy zawiera ciekłe elektrolity, które dobrze sprawdzają się w stabilnej temperaturze pokojowej, ale gorzej w przypadku mrozu lub wysokiej temperatury. Pracując w szwajcarskim instytucie badawczym Empa, Moritz Futscher i Abdessalem Aribia odkryli, że ułożenie kilku ogniw cienkowarstwowych jedno na drugim zapewnia nie tylko jednominutowy czas ładowania i większą pojemność energetyczną, ale także tworzy akumulator, który jest w stanie wytrzymać ekstremalne warunki. Wprowadzając na rynek BTRY w 2023 r. wraz z Jarosławem Romanyukiem, Futscher i Aribia skupiają się obecnie na zastosowaniach IoT w środowiskach takich jak transport medyczny i instalacje parowe. Cała trójka patrzy także w niebo: niektóre zastosowania lotnicze wymagają, aby baterie działały w zakresie temperatur do 200 stopni Celsjusza. „W porównaniu z obecnymi akumulatorami nasze zmniejszają potrzebę stosowania elementów grzejnych i środków bezpieczeństwa” – mówi Futscher. Po zebraniu 1,8 miliona CHF (2,1 miliona dolarów) w ramach finansowania przed zalążkiem, BTRY rozpoczyna pierwsze pilotażowe testy produkcyjne. btry.ch
Yokoy
Sfrustrowani nudą związaną z zarządzaniem wydatkami firmy, pięciu księgowych — Philippe Sahli, Thomas Inhelder, Lars Mangelsdorf, Devis Lussi i Melanie Gabriel — założyło firmę Yokoy w 2019 r. (początkowo pod nazwą Expense Robot). Fintech wykorzystuje sztuczną inteligencję do uproszczenia fakturowania, automatyzując proces zwrotu kosztów, natychmiastowo dopasowując płatności kartą do wydatków. „Poczuliśmy ból związany z pracą fizyczną” – mówi Sahli. „Nikt nie szkoli się na księgowego, aby spędzać godziny na dopasowywaniu paragonów do transakcji kartą firmową”. Dwadzieścia milionów raportów wydatków i faktur później do 700 globalnych klientów Yokoy należą Breitling, Austria Airlines i On Running — szwajcarska marka odzieży sportowej obniżyła swoje koszty prawie o 79 procent od czasu automatyzacji procesu zarządzania wydatkami, mówi Sahli. W 2023 roku Yokoy zebrała 80 milionów dolarów (60,9 miliona funtów) w ramach finansowania serii B, na którego czele stoi Sequoia Capital. yokoy.io
BreezeLabs
Założyciele BreezeLabs, Patrick Helfenstein i Matthias Heuberger, twierdzą, że aż 90 procent biegaczy w USA:szacuje się na około 50 milionów—korzystać z urządzenia do noszenia, aby śledzić swoje wyniki. Jednak tętno jest zazwyczaj jedynym pomiarem rejestrowanym przez te urządzenia. Zamiast tego BreezeLabs opracowało aplikację, która monitoruje wzorce oddychania biegaczy. Odbywa się to za pośrednictwem mikrofonu wbudowanego w słuchawki, zapewniając jednocześnie głębszy wgląd w układ sercowo-naczyniowy. Inteligentne filtrowanie BreezeLabs tłumi hałas uliczny, a dane dźwiękowe są przekazywane do wyszkolonego modelu uczenia maszynowego, który szacuje oddechy biegacza na sekundę. Od uruchomienia w lutym 2023 r. zbiera dane od ponad 100 uczestników testów („jeden z największych na świecie zbiorów danych składający się w całości z próbek oddechowych” – mówi Helfenstein). BreezeLabs pozyskało finansowanie w wysokości 500 000 CHF (584 000 dolarów) od Uniwersytetu w Bazylei. Breezelabs.ai
Uniwersalny
Kiedy programista Philipp Hadjimina został wyceniony na indywidualne lekcje języka greckiego („niezwykle drogie w Szwajcarii” – mówi), zbudował własnego chatbota. Aplikacja Quazel została uruchomiona w Hacker News we wrześniu 2022 r. i w ciągu dwóch dni wypróbowało ją 50 000 użytkowników. W styczniu 2024 r. przemianowano go na Univerbal i pobrano ponad 250 000 osób. Użytkownicy mogą rozmawiać z „tutorem” AI w 22 językach za pośrednictwem komunikatów czatu na ekranie, tworząc naturalistyczne, nieskryptowane rozmowy w oparciu o duże modele językowe z Anthropic, Google, OpenAI i Open Source. „Zawsze mnie zaskakiwało, że większość osób, które chcą nauczyć się języka, robi to poprzez zabawy słownikowe i zapamiętywanie zasad gramatycznych, ale całkowicie zaniedbuje mówienie” – mówi Hadjimina. Założona wraz z Samuelem Bisseggerem i Davidem Niederbergerem firma Univerbal zebrała 2 miliony dolarów (1,5 miliona funtów) na finansowanie zalążkowe. univerbal.app
Oksyl
„Czysta woda do ostatniej kropli” to misja Fajera Mushtaqa i Silvana Stauferta, założycieli Oxyle. Uruchomiony w 2020 r. spin-off ETH Zurich koncentruje się na substancjach per- i polifluoroalkilowych (PFAS): syntetycznych substancjach chemicznych od dawna stosowanych w towarach codziennego użytku ze względu na ich właściwości wodoodporne, tłuszczowe i olejoodporne oraz toksycznych dla ludzi. „Kieruje nas wspólna wizja rozwiązania problemu zanieczyszczenia wody i „wiecznych chemikaliów”” – mówi Mushtaq, której inspiracja wynika ze spotkania z niedoborem wody podczas jej dorastania w Indiach. Narażenie na PFAS, powszechne w przypadku naczyń kuchennych z powłoką nieprzywierającą i tkanin wodoodpornych, wiąże się z nowotworami i osłabieniem układu odpornościowego. Są również tracone do ścieków i odprowadzane do strumieni, kończąc na wodzie pitnej. Jednak reaktory modułowe firmy Oxyle – stosowane w stacjach uzdatniania wody i osiągające wielkość do 100 metrów sześciennych – rozkładają 99 procent PFAS na nieszkodliwe składniki mineralne, obniżając poziomy poniżej dopuszczalnych limitów. Uczenie maszynowe następnie dostosowuje leczenie do wahań PFAS w czasie rzeczywistym. Od czasu zebrania 12 milionów CHF (14 milionów dolarów) w ramach finansowania przed zalążkiem firma Oxyle nawiązała współpracę z głównymi firmami zajmującymi się technologiami wodnymi w Europie (w tym belgijską spółką Waterleau) w celu komercjalizacji swojego rozwiązania. Jego przyszłym celem jest pomoc w oczyszczeniu wód Stanów Zjednoczonych. Oxyle.com
Głęboki Sędzia
Za DeepJudge stoi trzech badaczy Google: oparta na sztucznej inteligencji wyszukiwarka zespołów prawnych, która skanuje setki milionów dokumentów, oszczędzając czas spędzony na szukaniu dokumentów zgromadzonych w e-mailach, notatkach i umowach. „Łączymy użytkowników z całą ich zbiorową wiedzą” – mówi Paulina Grnarova, która wraz z Yanniciem Kilcherem i Kevinem Rothem uruchomiła startup w 2021 roku. Technologia generowania rozszerzonego wyszukiwania (RAG) – oraz zastrzeżony model wielojęzykowy DeepJudge – wyświetla najbardziej istotne, aktualne informacje w formie podsumowań. Po wdrożeniu prawie 80 procent użytkowników w organizacji regularnie korzysta z DeepJudge, oszczędzając niezliczone godziny przeszukiwania skrzynek odbiorczych. W czerwcu 2024 r. zebrał 10,7 mln dolarów (8,1 mln funtów) w rundzie finansowania zalążkowego z nadsubskrypcją prowadzonej przez nowojorską firmę private equity Coatue. Klientami korzystającymi z narzędzia wyszukiwania opartego na sztucznej inteligencji są szwajcarskie kancelarie prawne Lenz & Staehelin i Homburger. deepjudge.ai
Decentriq
Pomieszczenia czyste danych oferują organizacjom neutralne, bezpieczne środowisko do dzielenia się spostrzeżeniami na temat rynków i klientów bez udostępniania danych własnych — wszelkie dane osobowe są ograniczone, szyfrowane i anonimowe. Dostawcą tego jest Decentriq. Z jego platformy korzystają Publicis Groupe, szwajcarski Federalny Departament Obrony i Szwajcarski Bank Narodowy. „Chcieliśmy stworzyć neutralną przestrzeń – „Szwajcarię danych” – wyjaśnia założyciel Decentriq Maximilian Groth, który wraz ze Stefanem Demlem założył startup w 2019 r. Para zebrała ponad 21 milionów dolarów (15,9 miliona funtów), w tym 15 dolarów rundy serii A prowadzonej przez Eclipse Ventures oraz grant w wysokości 2,2 miliona CHF (2,5 miliona dolarów) od rządu szwajcarskiego. decentriq.com
Riskwolf
Uruchomiona w 2020 roku przez Thomasa Krapfa i René Papescha platforma Riskwolf wykorzystuje sztuczną inteligencję i dane w czasie rzeczywistym do tworzenia tak zwanych parametrycznych rozwiązań ubezpieczeniowych. Oznacza to, że wypłaty opierają się na prawdopodobieństwie zdarzenia powodującego stratę (na przykład trzęsienie ziemi o sile 7,0 w skali Richtera), a nie na rzeczywistych stratach. Kluczowym przypadkiem zastosowania są zmieniające się wzorce pogodowe, mówi Krampf: Rolnicy zajmujący się jabłkami w Kaszmirze mają teraz parametryczne pokrycie pogody, a płatność wynosi dni, a nie miesiące. „W tradycyjnym ubezpieczeniu może brakować historii danych lub być nieaktualna” – mówi Krapf. „I odwrotnie, dzięki rozwojowi technologii chmurowej i źródeł satelitarnych mamy znacznie tańsze dane i moc obliczeniową”. Po zebraniu łącznej kwoty 3 milionów CHF (3,5 miliona dolarów) w ramach dotacji Innosuisse i inwestycji kapitałowych Riskwolf współpracuje obecnie z ubezpieczycielami w Azji, Europie i obu Amerykach. Firma skupiła się również na IoT, danych ekonomicznych, ryzyku kredytowym i wskaźnikach cen, aby zbadać przyszłe produkty parametryczne. Riskwolf.com
Przepływ kratowy
Rozpoczynając pracę w ramach projektu badawczego ETH Zurich, Petar Tsankov, Pavol Bielik, Martin Vechev i Andreas Krause uruchomili LatticeFlow w 2020 roku. Platforma ta automatycznie testuje modele sztucznej inteligencji pod kątem warunków skrajnych, analizując sposób tworzenia prognoz i znajdując wzorce prowadzące do błędów systematycznych: myśleć o martwych punktach i halucynacjach. „Tradycyjnie proces ten jest realizowany w sposób doraźny, ręczny i reaktywny” – mówi Tsankov. „Proaktywnie je odkrywamy, skutecznie wzbogacając dane”. Klientami są firmy produkcyjne i organizacje obronne, w szczególności armia amerykańska. Firma zebrała całkowite finansowanie w wysokości 14,8 mln dolarów (11,2 mln funtów), w tym rundę A o wartości 12 mln dolarów (9,1 mln funtów) prowadzoną przez Atlantic Bridge i OpenOcean. latticflow.ai
Ten artykuł ukazał się po raz pierwszy w wydaniu WIRED UK z listopada/grudnia 2024 r.
