Stojąc na w ogrodzie na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie można poczuć się jak w centrum wszechświata, a przynajmniej Polski. Z okoni widać iglicę Pałacu Kultury i Nauki, sąsiadujące z nim Centrum Nauki Kopernik, koszykowy stadion PGE Narodowy i brzegi Wisły. Poniżej, widoczni przez duże łukowate okna, łatwo też dostrzec studentów siedzących w gabinetach poniżej, otoczonych stosami książek.
Turystyka biblioteczna ma nieodłączny urok – pozwala zwiedzać miejsca, w których narody przechowują swoją zbiorową wiedzę i historię. Szczególnie bogatym przystankiem jest Biblioteka Uniwersytecka. Choć to intelektualne centrum przy Dobrej istnieje dopiero od 26 lat, biblioteka od dawna jest symbolem walki miasta o wiedzę. Od momentu założenia w 1816 r. przetrwało zarówno wojny światowe, powstanie listopadowe 1830 r., jak i komunizm. W czasach, gdy po raz kolejny książki i wiedza są zagrożone, zarówno w USA, jak i za granicą, jest to także przypomnienie o bogactwie wiedzy, które może zostać utracone w erze cyfrowej.
Budynek radykalnie odbiega od architektury blokowej w stylu sowieckim, która w dużej mierze określiła charakter miasta. Jak wyjaśnia bibliotekarka Lilianna Nalewajska, jego fasada, z cukierkowo-różową kratą z dawnych wykopalisk bibliotecznych (symboliczne połączenie przeszłości z teraźniejszością) oraz zielona fasada z przypominającymi książki rycinami Platona, polskiego poety Jana Kochanowskiego, i inne klasyki, są hołdem dla tego, co jest w nich zawarte. Ma to szczególne znaczenie, gdy weźmie się pod uwagę datę budowy budynku przypadającą na 1999 rok, zaledwie osiem lat po upadku komunizmu, kiedy wiele z tych dzieł było niedostępnych dla publiczności.
„Ideą architektów tego miejsca, Marka Budzyńskiego i Zbigniewa Badowskiego, było to, aby pokazać, że jest to ważne miejsce dla ludzkości” – mówi Nalewajska. „Ale tutaj znajdziesz tekst zaczerpnięty z różnych kultur, różnych postaw. Odwiedzający poprzez książki wychodzą na światło.
Budynek wykonany jest ze szkła i stali, a jego minimalistyczna konstrukcja została zaprojektowana tak, aby maksymalnie wykorzystać światło w krótkie zimowe dni. Duże zielone belki wyginają się w łuk nad szklanym sufitem, tworząc metaliczny baldachim przypominający las. W 2002 roku Minister Infrastruktury przyznał bibliotece nagrodę za „wybitne walory cyfrowe”.
Jak zauważa Nalewajska, symbolika wejścia rozciąga się na cały budynek, co jest szczególnie widoczne w posągach Demostenesa i Sofoklesa, ustawionych na kolumnach flankujących sień.
