Obserwatorium Solar Dynamics Observatory NASA wykonało zdjęcie rozbłysku słonecznego – widzianego jako jasny błysk w środku – 28 lipca 2024 r. Zdjęcie przedstawia podzbiór ekstremalnego światła ultrafioletowego, które uwydatnia niezwykle gorącą materię we rozbłyskach i które jest zabarwione na żółto i pomarańczowy. Źródło: NASA/SDO
NASA’S Obserwatorium Dynamiki Słońca zanotował znaczący X1.5 Rozbłysk słoneczny 28 lipca 2024 r.
28 lipca 2024 roku Słońce wyemitowało silny rozbłysk słoneczny klasy X1.5, zaobserwowany przez Obserwatorium Solar Dynamics Observatory NASA. Osiągnął swój szczyt o 22:37 EDT. Ta kategoria rozbłysków słonecznych, znana z tego, że jest najbardziej intensywna, może znacząco zakłócać komunikację radiową, sygnały nawigacyjne i sieci elektroenergetyczne, a także stwarza ryzyko dla operacji kosmicznych z udziałem statków kosmicznych i astronautów.
Rozbłyski słoneczne to potężne wybuchy promieniowania powstające w wyniku uwolnienia energii magnetycznej związanej z plamami słonecznymi. Rozbłyski te są jedną z najbardziej spektakularnych form aktywności słonecznej, obserwowalną na wielu długościach fal, od radia po promieniowanie rentgenowskie. Słońce uwalnia energię, która podgrzewa swoją powierzchnię do milionów stopni, powodując erupcję atmosfery słonecznej i wysyłanie cząstek świetlnych i energetycznych daleko w przestrzeń kosmiczną. Chociaż energia z rozbłysku sama w sobie nie może przedostać się przez atmosferę ziemską i fizycznie uderzyć w ludzi, jeśli jest wystarczająco intensywna, rozbłyski te mogą zakłócić warstwę atmosfery, w której GPS i przesyłane są sygnały komunikacyjne.
Aby ocenić siłę i potencjalny wpływ rozbłysków słonecznych, naukowcy dzielą je na trzy kategorie: C, M i X, przy czym każda kategoria ma skalę liczbową od 1 do 9. System ten, podobny do skali Richtera używanej do oznaczania trzęsień ziemi, pomaga w szybkiej ocenie intensywności rozbłysku i potencjalnego wpływu na Ziemię. Rozbłyski klasy C są małe i mają niewiele zauważalnych konsekwencji na Ziemi. Flary klasy M są średniej wielkości; mogą powodować krótkie przerwy w odbiorze sygnału radiowego, które wpływają na regiony polarne Ziemi. Rozbłyski klasy X są największe i najpotężniejsze i mogą wywołać na całej planecie przerwy w dostawie prądu radiowego i długotrwałe burze radiacyjne. Liczba dostarcza więcej szczegółów na temat siły każdej klasy; na przykład rozbłysk X1 jest słabszy niż rozbłysk X2, ale oba są znacznie silniejsze niż jakiekolwiek rozbłyski klasy M.
Artystyczna koncepcja obrazu satelity SDO krążącego wokół Ziemi. Źródło: NASA
Obserwatorium Dynamiki Słonecznej (SDO) NASA to misja poświęcona zrozumieniu wpływu Słońca na Ziemię i przestrzeń wokół Ziemi poprzez niezwykle szczegółowe obserwacje atmosfery słonecznej. Rozpoczęty 11 lutego 2010 r. projekt SDO stanowi istotną część programu Living with a Star (LWS), którego celem jest pogłębienie wiedzy naukowej niezbędnej do skutecznego zajęcia się tymi aspektami połączonego układu Słońce-Ziemia, które bezpośrednio wpływają na życie i społeczeństwo . SDO zapewnia wysokiej rozdzielczości pomiary fotosfery słonecznej, chromosfery i korony, które doprowadziły do licznych odkryć na temat zewnętrznych warstw Słońca i wpływu pogody kosmicznej na aktywność słoneczną.
Wyposażony w zestaw wyrafinowanych instrumentów, SDO co kilka sekund rejestruje obrazy i widma Słońca w ultrafiolecie na różnych długościach fal. Jeden z jego głównych instrumentów, Atmospheric Imaging Assembly (AIA), wykonuje zdjęcia atmosfery słonecznej w 10 różnych pasmach długości fal, z których kilka jest niewidocznych gołym okiem. Inny kluczowy instrument, obraz heliosejsmiczny i magnetyczny (HMI), mierzy pole magnetyczne Słońca i generuje dane, które pomagają naukowcom obserwować, co dzieje się wewnątrz Słońca, poprzez badanie wibracji i ruchów. Razem instrumenty te zapewniają wgląd w dynamikę pól magnetycznych Słońca i sposób, w jaki wytwarzają one rodzaje energii, które mogą powodować rozbłyski słoneczne i koronalne wyrzuty masy. Dzięki ciągłemu monitorowaniu SDO odgrywa kluczową rolę w poprawie zdolności prognozowania zdarzeń pogody kosmicznej, które mogą mieć znaczący wpływ na technologię Ziemi i astronautów w kosmosie.
