Wewnętrzna propozycja Komisji Europejskiej, aby w budżecie na lata 2028–2034 wrzucić wydatki na badania, innowacje i strategiczne do Europejskiego Funduszu Konkurencyjności (ECF), budzi entuzjazm ekspertów, ale obawiają się „zaporowych” potrzeb w zakresie zarządzania i zagrożeń związanych z „planowaniem gospodarki”.
Dokument, do którego miała dostęp Euractiv, zaprezentowany wewnętrznie w Dyrekcji Generalnej ds. Budżetu, proponuje zasadniczą zmianę w sposobie zarządzania i przydzielania funduszy UE w celu zwiększenia konkurencyjności.
Sugeruje „scenariusz”, w którym wszystkie inicjatywy i programy „Horyzont Europa”. programy sektorowe, takie jak EU4Zdrowie lub Fundusz Innowacji zostają zastąpione „jednym dużym skonsolidowanym funduszem na rzecz konkurencyjności” oraz „jednego zbioru przepisów”.
„[The ECF proposal] jest potencjalnie bardzo obiecująca, ale poziom pomysłowości w zakresie reorganizacji i zarządzania, który trzeba w to włożyć, jest niemal zaporowy” – powiedziała Euractiv Andrea Renda, adiunkt ds. polityki cyfrowej i dyrektor ds. badań w Centrum Studiów nad Polityką Europejską (CEPS).
Do ECF odniesiono się w listy misyjne kandydatów na komisarzy opublikowane we wrześniu, przedstawiające wizję przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen dotyczącą ich ról.
„W DG ds. Budżetu toczą się dyskusje na temat wytycznych politycznych opracowanych przez prezydenta”, ale żadne propozycje nie zostaną ujawnione wcześniej niż w połowie przyszłego roku, rzecznik Komisji Eric Mamer powiedział w poniedziałek (7 października) na pytanie o plan ECF.
Tymczasem w ich pytania do komisarzy, jak wynika z dokumentów, do których ma dostęp Euractiv, posłowie do PE będą chcieli konkretów na temat „logiki ekonomicznej” leżącej u podstaw ECF.
„Matka wszystkich instytucji UE”
W dokumencie przedstawiono usprawniony budżet UE, w którym długoterminowe priorytety polityczne przekładają się bezpośrednio na trzy filary: Europejski Fundusz Finansowy na rzecz finansowania na poziomie UE, strategiczne podejście do finansowania działań zewnętrznych oraz jednolite plany krajowe dla państw członkowskich, zastępujące spójność, rolnictwo, wydatki na rybołówstwo i zdrowie.
Filary byłyby „corocznie aktualizowane w celu zapewnienia ciągłej spójności”, co stanowi wyraźny kontrast w stosunku do poprzednich budżetów długoterminowych, w których pułapy wydatków na 530 programów państw członkowskich i pozycje budżetu dotyczące „konkurencyjności” ustalane są jednorazowo na siedem lat.
Renda uważa aspekt spójności za obiecujący, ale martwi się umiejętnościami zarządzania niezbędnymi do zarządzania „matką wszystkich instytucji UE”.
„[The reform] za bardzo pachnie gospodarką planistyczną i nie ma oczywistej roli prawdziwych innowacji rynkowych” – stwierdził.
Inną obawą jest to, że bardziej odgórna hierarchia sprawi, że decyzje dotyczące finansowania będą bardziej polityczne, a mniej techniczne.
„Podejmowanie decyzji politycznych nie powinno wyprzedzać [expert advice]i musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby umożliwić działanie tych mechanizmów rynkowych” – powiedział Euractiv dyrektor generalny i prezes VTT, fińskiej instytucji badawczej będącej własnością państwa, Antti Vasara.
Ogólnie rzecz biorąc, „to, do czego zmierzamy, brzmi rozsądnie” – stwierdził. W Europie brakuje inwestycji ukierunkowanych na technologię, które mogłyby połączyć badania i przemysł, a reforma mogłaby stworzyć „bardziej zrównoważony portfel” – stwierdził Vasara.
Sałatka komisarska
Chociaż Fundusz na rzecz Konkurencyjności stara się usprawnić istniejące i nowe programy finansowania, mogłoby to dodać kolejny poziom złożoności do pokrywających się teczek, co ma na celu zwiększenie współpracy między kolegium komisarzy.
Polityką techniczną będzie zarządzał: a organogram przypominający labirynt nowych komisarzy, z kandydatką na wiceprzewodniczącą wykonawczą (EVP) ds. suwerenności technologicznej, bezpieczeństwa i demokracji Henną Virkkunen w prowadzący rola.
Zgodnie z listami zadań ECF znajduje się na liście EVP ds. dobrobytu i strategii przemysłowej Stéphane Séjourné.
Séjourné i Virkkunen „będą musieli współpracować, ponieważ cała sprawa jest zbyt duża, aby jedno z nich mogło ją wyrwać drugiemu” Powiedziała Renda.
Niektórzy tak zaniepokojony faktem, że „strategiczne pokrywanie się” stanowisk komisarzy jest dla von der Leyen sposobem na skonsolidowanie władzy.
Jonathan Packroff i Aurélie Pugnet wnieśli swój wkład w powstanie tego raportu.
[Edited by Eliza Gkritsi/Martina Monti]
