Odnaleziono szczątki Jamesa Fitzjamesa z niefortunnej wyprawy Franklina, co potwierdza historyczne doniesienia o kanibalizmie wśród załogi.
Naukowcy z Uniwersytetu Waterloo i Lakehead University zidentyfikowali szczątki szkieletu starszego oficera wyprawy Sir Johna Franklina do Przejścia Północno-Zachodniego w 1845 r. za pomocą DNA i analizy genealogiczne.
W kwietniu 1848 roku James Fitzjames z HMS Ereb pomógł wyprowadzić 105 ocalałych z uwięzionych w lodzie statków podczas próby ucieczki z Arktyki. Żaden by nie przeżył. Od połowy XIX wieku szczątki kilkudziesięciu z nich znajdowano wokół Wyspy Króla Williama w Nunavut.
Przełom w identyfikacji
Identyfikację umożliwiła próbka DNA od żyjącego potomka, która odpowiadała DNA odkrytemu na stanowisku archeologicznym na Wyspie Króla Williama, gdzie odnaleziono 451 kości co najmniej 13 marynarzy Franklina.
„Pracowaliśmy z próbką dobrej jakości, która pozwoliła nam wygenerować profil chromosomu Y i mieliśmy szczęście, że udało nam się uzyskać dopasowanie” – powiedział Stephen Fratpietro z laboratorium Paleo-DNA w Lakehead.
Fitzjames to dopiero drugi ze 105 osób, które zostały pozytywnie zidentyfikowane, dołączając do Johna Gregory’ego, inżyniera na pokładzie HMS Erebus, którego zespół zidentyfikował w 2021 r.
Wgląd w desperackie strategie przetrwania
„Identyfikacja szczątków Fitzjamesa dostarcza nowych informacji na temat smutnego zakończenia wyprawy” – powiedział dr Douglas Stenton, adiunkt antropologii w Waterloo.
W latach pięćdziesiątych XIX wieku Eskimosi powiedzieli poszukiwaczom, że widzieli dowody na to, że ocaleni uciekli się do kanibalizmu, co zszokowało niektórych Europejczyków. Relacje te zostały w pełni potwierdzone w 1997 r. przez nieżyjącą już dr Anne Keenleyside, która znalazła ślady nacięć na prawie jednej czwartej ludzkich kości w NgLj-2, co dowodzi, że ciała co najmniej czterech mężczyzn, którzy tam zginęli, zostały poddane kanibalizm.
Na żuchwie Fitzjamesa znajduje się jedna z kości, na której znajdują się liczne ślady nacięć, co świadczy o tym, że po jego śmierci na ciele doszło do kanibalizmu. „To pokazuje, że zmarł przed śmiercią co najmniej niektórych innych marynarzy, którzy zginęli, i że ani stopień, ani status nie były zasadą rządzącą w ostatnich desperackich dniach wyprawy, gdy próbowali się ocalić” – powiedział Stenton.
XIX-wieczni Europejczycy uważali, że wszelki kanibalizm jest moralnie naganny, ale badacze podkreślają, że obecnie rozumiemy znacznie więcej na temat tego, co nazywa się kanibalizmem polegającym na przetrwaniu lub głodzie, i możemy wczuć się w tych, którzy są zmuszeni się do tego uciekać. „To pokazuje poziom desperacji, jaki musieli czuć marynarze Franklina, robiąc coś, co uznaliby za odrażające” – powiedział dr Robert Park, profesor antropologii w Waterloo.
„Odkąd ekspedycja zniknęła w Arktyce 179 lat temu, zainteresowanie jej ostatecznym losem cieszy się powszechnym zainteresowaniem, co doprowadziło do powstania wielu spekulacyjnych książek i artykułów, a ostatnio popularnego miniserialu telewizyjnego, który zamienił ją w horror, w którym jednym z głównych celów jest kanibalizm. tematy. Skrupulatne badania archeologiczne tego typu pokazują, że prawdziwa historia jest równie interesująca i że jest jeszcze wiele do odkrycia” – powiedział Park.
Kontynuacja dziedzictwa
Szczątki Fitzjamesa i innych marynarzy, którzy zginęli wraz z nim, spoczywają obecnie w kopcu pamięci w tym miejscu, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa.
Zachęcamy potomków członków wyprawy Franklina do skontaktowania się ze Stentonem. „Jesteśmy niezmiernie wdzięczni tej rodzinie za podzielenie się z nami swoją historią i udostępnienie próbek DNA. Cieszymy się także z możliwości współpracy z innymi potomkami członków ekspedycji Franklina, aby sprawdzić, czy ich DNA można wykorzystać do identyfikacji innych osób”.
Odniesienie: „Identyfikacja starszego oficera z wyprawy Sir Johna Franklina do Przejścia Północno-Zachodniego” autorstwa Douglasa R. Stentona, Stephena Fratpietro i Roberta W. Parka, 24 września 2024 r., Journal of Archaeological Science: raporty.
DOI: 10.1016/j.jasrep.2024.104748
Badania zostały sfinansowane przez rząd Nunavut i Uniwersytet Waterloo.
