Doktor Wanja Wiese z Ruhr University Bochum bada warunki niezbędne dla świadomości, zauważając, że przynajmniej jednego nie można znaleźć w komputerach. W nowym artykule argumentuje, że różnice w strukturze przyczynowej między mózgami a komputerami mogą mieć znaczenie dla świadomości oraz że obecne systemy sztucznej inteligencji nie są świadome.
Nowy artykuł bada warunki niezbędne dla świadomości, podkreślając kluczowe różnice między mózgami a komputerami, szczególnie w strukturach przyczynowych, i sugerując, że prawdziwe świadome doświadczenie może wymagać czegoś więcej niż tylko symulacji.
W nowym artykule Wanja Wiese bada, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby istniała świadomość. Przynajmniej jednego z nich nie można znaleźć w komputerze.
Czy byłoby to pożądane sztuczna inteligencja rozwijać świadomość? Zdaniem dr Wanji Wiese z Instytutu Filozofii II Uniwersytetu Ruhr w Bochum w Niemczech raczej nie, z różnych powodów. W eseju bada warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby istniała świadomość i porównuje mózgi z komputerami. Zidentyfikował znaczące różnice między ludźmi i maszynami, zwłaszcza w organizacji obszarów mózgu, a także jednostek pamięci i obliczeniowych. „Struktura przyczynowa może być różnicą istotną dla świadomości” – argumentuje. Esej ukazał się 26 czerwca 2024 roku w czasopiśmie Studia filozoficzne.
Dwa różne podejścia
Rozważając możliwość istnienia świadomości w sztucznych systemach, istnieją co najmniej dwa różne podejścia. Jedno z podejść stawia pytanie: jakie jest prawdopodobieństwo, że obecne systemy sztucznej inteligencji są świadome i co należy dodać do istniejących systemów, aby zwiększyć prawdopodobieństwo, że są one zdolne do świadomości? Inne podejście zadaje pytanie: Jakie typy systemów sztucznej inteligencji prawdopodobnie nie będą świadome i jak możemy wykluczyć możliwość, że niektóre typy systemów staną się świadome?
Wanja Wiese szuka różnic między komputerami a mózgami. Źródło: RUB, Marquard
W swoich badaniach Wanja Wiese stosuje drugie podejście. „Moim celem jest przyczynienie się do dwóch celów: po pierwsze, zmniejszenie ryzyka przypadkowego stworzenia sztucznej świadomości; jest to pożądany wynik, ponieważ obecnie nie jest jasne, w jakich warunkach tworzenie sztucznej świadomości jest moralnie dopuszczalne. Po drugie, takie podejście powinno pomóc wykluczyć oszustwa ze strony pozornie świadomych systemów sztucznej inteligencji, które tylko wydają się być świadome” – wyjaśnia. Jest to szczególnie ważne, ponieważ istnieją już przesłanki, że wiele osób często wchodzących w interakcję z chatbotami przypisuje tym systemom świadomość. Jednocześnie wśród ekspertów panuje zgoda co do tego, że obecne systemy AI nie są świadome.
Zasada darmowej energii
Wiese pyta w swoim eseju: Jak możemy dowiedzieć się, czy istnieją podstawowe warunki świadomości, których nie spełniają na przykład konwencjonalne komputery? Wspólną cechą wszystkich świadomych zwierząt jest to, że żyją. Jednak bycie żywym jest tak rygorystycznym wymogiem, że wielu nie uważa go za wiarygodnego kandydata na warunek konieczny świadomości. Ale może pewne warunki niezbędne do życia są także niezbędne dla świadomości?
W swoim artykule Wanja Wiese nawiązuje do zasady darmowej energii brytyjskiego neurobiologa Karla Fristona. Zasada wskazuje: Procesy zapewniające ciągłość istnienia samoorganizującego się systemu, jakim jest żywy organizm, można opisać jako rodzaj przetwarzania informacji. U ludzi są to procesy regulujące parametry życiowe, takie jak temperatura ciała, zawartość tlenu we krwi i poziom cukru we krwi. Ten sam rodzaj przetwarzania informacji można również zrealizować w komputerze. Komputer nie miałby jednak regulować jego temperatury ani poziomu cukru we krwi, a jedynie symulował te procesy.
Większość różnic nie ma związku ze świadomością
Badacz sugeruje, że to samo może dotyczyć świadomości. Zakładając, że świadomość przyczynia się do przetrwania świadomego organizmu, to zgodnie z zasadą darmowej energii procesy fizjologiczne przyczyniające się do utrzymania organizmu muszą zachować ślad, który pozostawia po sobie świadome doświadczenie i który można określić jako informację- proces przetwarzania. Można to nazwać „obliczeniowym korelatem świadomości”. To również można zrealizować w komputerze. Możliwe jednak, że w komputerze muszą zostać spełnione dodatkowe warunki, aby komputer nie tylko symulował, ale także replikował świadome doświadczenie.
Dlatego w swoim artykule Wanja Wiese analizuje różnice między sposobem, w jaki świadome istoty realizują obliczeniowy korelat świadomości, a sposobem, w jaki komputer realizuje to w symulacji. Twierdzi, że większość tych różnic nie ma znaczenia dla świadomości. Na przykład, w przeciwieństwie do komputera elektronicznego, nasz mózg jest bardzo energooszczędny. Ale jest mało prawdopodobne, aby był to wymóg świadomości.
Kolejna różnica polega jednak na przyczynowej strukturze komputerów i mózgów: w konwencjonalnym komputerze dane muszą zawsze najpierw zostać załadowane z pamięci, następnie przetworzone w jednostce centralnej, a na koniec ponownie zapisane w pamięci. W mózgu nie ma takiego rozdzielenia, co oznacza, że związek przyczynowy różnych obszarów mózgu przybiera inną formę. Wanja Wiese argumentuje, że może to stanowić różnicę między mózgami a konwencjonalnymi komputerami, która ma znaczenie dla świadomości.
„Moim zdaniem perspektywa, jaką oferuje zasada darmowej energii, jest szczególnie interesująca, ponieważ pozwala nam opisać cechy świadomych istot żywych w taki sposób, że w zasadzie można je zrealizować w sztucznych systemach, ale nie są one obecne w dużych klas sztucznych systemów (takich jak symulacje komputerowe)” – wyjaśnia Wanja Wiese. „Oznacza to, że warunki wstępne świadomości w sztucznych systemach można uchwycić w bardziej szczegółowy i precyzyjny sposób”.
Odniesienie: „Sztuczna świadomość: perspektywa z zasady darmowej energii”, Wanja Wiese, 26 czerwca 2024 r., Studia filozoficzne.
DOI: 10.1007/s11098-024-02182-y
