W starożytnych kopalniach Kordoby odkryto sztabki ołowiu

Trzy sztabki ołowiu odkryte w Los Escoriales de Doña Rama (Belmez), pochodzące z okresu rzymskiego, podkreślają znaczenie produkcji i eksportu ołowiu w północnej Kordobie.

Te trójkątne sztabki, mierzące około 45 centymetrów długości i ważące od 24 do 32 kilogramów, przypominają tabliczkę Toblerone. Jest ich tylko trzech, z czego jeden jest przełamany na pół. Mimo to badanie tych trzech wlewków ołowiu, wcześniej niezbadanych i pochodzących ze złoża Los Escoriales de Doña Rama (Belmez, Kordoba), dostarcza wystarczających informacji, aby stwierdzić, że starożytna Kordoba, stolica regionu Baetica w Cesarstwie Rzymskim, była głównym centrum wytapiania ołowiu w zachodnim świecie starożytnym. Region ten, obejmujący obecnie dolinę Guadiato, Los Pedroches oraz części Jaen, Ciudad Real i Badajoz, produkował ołów do wielu przedmiotów codziennego użytku, takich jak łyżki, płytki i fajki.

Wlewki, pochodzące z I wieku naszej ery, odkopano w XX wieku podczas prac przy gazociągu Maghreb-Europa i przechowywano w Muzeum Belmez oraz w domach prywatnych. Dwa z nich noszą znak identyfikacyjny, pozwalający odsłonić część ich historii i potwierdzić ogromne znaczenie górnictwa w środkowym obszarze Sierra Morena w okresie rzymskim. Znak ten to tak naprawdę dwie litery „SS”, nawiązujące do Societas Sisaponensisprzedsiębiorstwo wydobywcze pochodzące z La Bienvenida (Almodóvar del Campo, Ciudad Real), krainy słynącej z produkcji cynobru, ale której siedziba musiała znajdować się w Kordobie.

Eksport i handel

Oprócz trójkątnego kształtu wlewków, optymalizującego ich pojemność magazynową, fakt, że wlewki były opatrzone tymi literami, oznacza, że ​​miały one zostać wywiezione ze znakiem identyfikującym producenta kawałków, które następnie miały zostać załadowane na statki wzdłuż z innymi produktami. Zatem działalność wydobywcza w północnej Kordobie nie ograniczała się do produkcji ołowiu i srebra, o czym już było wiadomo, ale obejmowała także eksport, co plasowało ten obszar wśród głównych producentów metali przeznaczonych na handel śródziemnomorski, jak stwierdziła międzynarodowa i multidyscyplinarny zespół kierowany przez Uniwersytet w Kordobie w artykule opublikowanym w czasopiśmie „ Journal of Roman Archaeology .

Analiza składu chemicznego wlewków i stabilnych izotopów pozwoliła zespołowi badawczemu zweryfikować, czy zostały one odsrebrzone i czy ruda, z której zostały wykonane, pochodziła z dystryktu Fuente Obejuna-Azuaga, głównego obszaru górniczego obejmującego teren Doña Rama gdzie znaleziono sztabki. Innymi słowy, wszystkie trzy fragmenty miały wspólne pochodzenie, powiązane z tym samym miejscem, w którym je odkryto.

Wnioski i przyszłe badania

Fakt, że wlewki znaleziono w tym samym miejscu, w którym zostały wyprodukowane, jest wyjątkowy i przyczyna tego nie jest znana. Najwięcej sztabek tego typu odnaleziono na dnie Morza Śródziemnego, w miejscach wraków statków, i to właśnie z dna morza uzyskano najwięcej informacji od czasu rozpoczęcia współpracy zespołu badawczego ze specjalistami z Université Toulouse, którzy spędziłem lata studiując skład i tworząc katalog znalezionych tam sztabek. Z analizy wynika, że ​​ponad połowa sztabek zbadanych przez francuskich specjalistów pochodziła z dystryktu Fuente Obejuna-Azuaga, co potwierdza znaczenie Kordoby jako producenta i eksportera sztabek ołowianych.

„Informacje te pokazują, że w starożytności te północne regiony Kordoby szczyciły się głównymi sieciami metalurgicznymi o wielkim znaczeniu handlowym i gospodarczym w basenie Morza Śródziemnego” – powiedział badacz z UCO Antonio Monterroso Checa, dodając, że „co ukazuje poziom uprzemysłowienia, umiejętności i wiedzy niezbędne do osiągnięcia tego poziomu produkcji.” W rzeczywistości, chociaż wiele pozostaje do zbadania, miejsce Doña Rama wydaje się być miastem górniczym z odlewnią, obszarem przetwórczym i być może fortecą. Jednak, jak stwierdził Monterroso Checa, „wszystko to wymaga zbadania”.

Odniesienie: „La societas Sisaponensis, los lingotes de Doña Rama-Belmez y la explotación minerala de los montes de Corduba” autorstwa Antonio Monterroso-Checa, Claude Domergue, Christian Rico, Mar Zarzalejos-Prieto, Fernando Palero-Fernández, Sabine Klein, Isabel María García-Magdaleno, Pier Renato Trincherini, Massimo Gasparini, Francesca Marchegiani, Juan Carlos Moreno-Escribano, Stefano Nisi i José Rafael Ruiz-Arrebola, 3 maja 2024 r., Journal of Roman Archaeology.
DOI: 10.1017/S1047759424000035

Badania wlewków przeprowadzono w ramach projektu MEI-Heritage: Medio, explotación minerala e industria metalúrgica en el sektor central de la Beturia de los Túrdulos/Conventus Cordubensis (s.VII ane–s.II dne). Ciencias aplicadas a lavesigación de un paisaje patrimonial [The Environment, Mining and the Metallurgical Industry in the Central Area of the Beturia de los Túrdulos/Conventus juridicus Cordubensis (7^th century BC – 2^nd Century AD). Sciences Applied to Research of a Heritage Landscape]projekt finansowany ze środków PAIDI 2020 (Plan badań, rozwoju i innowacji) Junta de Andalucía (ref. P20_00482) oraz Unidad de Investigación y Transferencia en Ciencias del Patrimonio (Jednostka Badań i Transferu Nauk o Dziedzictwie) Uniwersytetu w Kordobie. Badanie jest również częściąProducción y circulación de bienes en el reborde meridional de la Meseta (sur de la provincia de Ciudad Real) entre la Prehistoria reciente y el fin de la Antigüedad[Production and Circulation of Goods on the Southern Rim of the Meseta (South of the Province of Ciudad Real) between Recent Prehistory and the End of Antiquity] projekt finansowany przez hiszpańskie Ministerstwo Nauki i Innowacji (ref. PID2019-105094GB-I00).