Komisja Europejska ogłosiła, że użyje nowatorskiego narzędzia konkurencji do oceny dwóch połączeń, które w świetle unijnych przepisów dotyczących konkurencji nie mają wymiaru unijnego, a mimo to zagrażają konkurencji na jednolitym rynku.
W poniedziałek (21 sierpnia) Komisja ogłosiła, że rozważy przejęcie Nasdaq Power, szwedzkiego i norweskiego regulowanego rynku oferującego usługi w zakresie handlu i rozliczeń kontraktów terminowych na energię elektryczną, przez wiodącego konkurenta niemieckiej giełdy energii, firmę EEX.
Kilka dni wcześniej, w piątek (18 sierpnia), Komisja podała, że została powiadomiona przez 15 państw członkowskich – w tym Francję, Włochy, Belgię, Polskę i Hiszpanię – o zbadaniu przejęcia Autotalks, izraelskiego producenta półprzewodników specjalizującego się w pojazdach podłączonych do sieci, przez amerykańskiego giganta półprzewodników Qualcomm.
W obu przypadkach połączenie nie osiągnęło niezbędnych progów zgłaszania – określonych w prawie na podstawie wielkości obrotów łączących się przedsiębiorstw w UE – w związku z czym żaden z przypadków nie ma „wymiaru UE” zgodnie z unijnym rozporządzeniem w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw (EUMR).
Jednak nowy wytyczne dotyczące polityki zaproponowany w marcu 2021 r. – obecnie znany jako „art. 22 rozporządzenia EUMR” – i do tej pory zastosowany tylko raz, ma na celu przyznanie Komisji uprawnień w zakresie oceny połączeń uznawanych za zbyt małe, aby miały znaczenie dla UE, a jednocześnie wystarczająco duże, aby znacząco udaremnić konkurencję między wewnątrz państw członkowskich.
Zarówno sprawy Nasdaq power/EEX, jak i Qualcomm/Autotalks zostały podniesione przez państwa członkowskie w ramach procedury przewidzianej w art. 22, w związku z bezprecedensowym zastosowaniem nowych wytycznych w ciągu dwóch lat od ich pierwszego wprowadzenia.
„Pomocne” narzędzie
W przeciwieństwie do sprawy Nasdaq Power/EEX, która odzwierciedla obawy krajów nordyckich dotyczące monopolizacji giełd energii, sprawa Qualcomm/Autotalks wpisuje się w sedno celu art. 22, zgodnie z którym Komisja może przyjrzeć się przejęciom „start-upów lub innowacyjnych firm o dużym potencjale wzrostu”, które w innym przypadku nie znalazłyby się w zasięgu jego radaru, powiedziała EURACTIV Cristina Caffarra, ekspert ds. konkurencji.
Może to następnie wywołać – i zapobiec – „potencjalne zabójcze przejęcia”, stwierdził Caffarra, w ramach których przedsiębiorstwo zasiedziałe kupuje innowacyjny start-up, aby zapobiec temu, aby stał się on w przyszłości konkurencją.
Zabójcze przejęcia oznaczają również, że kupujący nie musi inwestować w innowacje, co uczony nazwał „odwrotnym przejęciem zabójczym”, ponieważ takie przejęcia zabijają innowacje nie tylko w kupowanej firmie, ale także w kupującym. W rezultacie rynek nie może otrzymywać dwóch konkurencyjnych towarów zamiast jednego.
Ma to szczególne znaczenie w przypadku Qualcommu, postrzeganego przez unijną społeczność antymonopolową jako długotrwałego drapieżnika cenowego i będącego przedmiotem intensywnej kontroli regulacyjnej w drugiej połowie 2010 roku. W 2019 roku na firmę nałożono karę w wysokości 242 mln euro za stosowanie drapieżnych cen i sprzedaż chipsetów pasma podstawowego 3G poniżej kosztów, aby wypchnąć konkurencyjną firmę Icerę z rynku.
W ten sposób art. 22, pomimo jego dotychczas ograniczonego zastosowania, jest ostatecznie „pomocny” – dodał Caffarra i stanowi niezbędny dodatek do zestawu narzędzi UE w zakresie konkurencji.
Michelle Meagher, ekspert ds. konkurencji i starszy specjalista ds. polityki w Centrum Prawa, Ekonomii i Społeczeństwa UCL, wyraziła podobny pogląd w rozmowie z EURACTIV w 2021 r. na temat pierwszego w historii zastosowania art. 22 w sprawie Illumina/GRAIL: wytyczne „wskazuje na rzeczywistą zmianę paradygmatu: firmy nie mogą już zakładać, że mają „prawo” do fuzji i zawierania transakcji według własnego uznania”.
Konkurencja, polityka przemysłowa i handel
Ocena mniejszych połączeń to nie tylko jakiś nowy szczegół techniczny: wskazuje na szerszą zmianę podejścia do tego, czemu ma służyć unijna polityka konkurencji.
Na całym świecie organy regulacyjne, w tym Komisja, wywierają silną presję polityczną, aby „pozbyły się pomysłu, jakoby polityka konkurencji funkcjonowała jedynie jako silos, jako ezoteryczny temat praktykowany przez wąsko wykształconą kastę technokratów” – Caffarra powiedziała EURACTIV.
„W dzisiejszym świecie dotkniętym wieloma kryzysami musimy myśleć o polityce konkurencji jako o narzędziu polityki gospodarczej, obok polityki przemysłowej i handlu, nie tylko w celu dążenia do efektywności, ale także szerszych wartości UE, takich jak odporność i suwerenność” – dodała.
Wpisuje się to w szersze wysiłki UE mające na celu osiągnięcie jakiejś formy strategicznej niezależności w kluczowych kwestiach przemysłowych, w tym w zakresie rozwoju i produkcji półprzewodników na terytorium UE, zgodnie z nowo przyjętą unijną ustawą o chipach.
W tym sensie nadanie konkurencji „rzeczywistego” charakteru, zakorzenionego w polityce i rzeczywistości politycznej współczesnej Europy, jest bardzo potrzebne, stwierdził Caffarra.
Jak dotąd podejście to „ma duże poparcie wśród decydentów w Brukseli” – podsumowała.
[Edited by János Allenbach-Ammann/Nathalie Weatherald]
