W badaniach analizowano końcówkę pocisku jelenia (Cervus elaphus). Naukowcy odkryli, że grupy wczesnego neolitu na stanowisku Coro Trasito w Pirenejach stosowały specyficzne strategie selekcji kości do wyrobu narzędzi, szczególnie faworyzując jelenie jako końcówki pocisków. Tę wiedzę uzyskano dzięki innowacyjnemu połączeniu analiz archeozoologicznych, analiz zużycia i paleoproteomicznych, zapewniając głębsze zrozumienie związku między funkcją narzędzia a wyborem gatunku zwierząt. Źródło: Universitat Autònoma de Barcelona (UAB)
Społeczeństwa neolityczne w Coro Trasito faworyzowały jelenie do wytwarzania końcówek pocisków, co wskazuje na zróżnicowane podejście do gatunek selekcji w swoich praktykach wytwarzania narzędzi.
Nowe badania prowadzone przez Universitat Autònoma de Barcelona (UAB) i CSIC ujawniają, że najwcześniejsze grupy neolityczne, które osiedliły się w pirenejskim miejscu Coro Trasito, stosowały strategie selekcji gatunków do produkcji narzędzi kostnych i wybierały jelenie na końcówki pocisków. Naukowcy uzyskali te odkrycia, stosując innowacyjną kombinację metod, których nigdy wcześniej nie stosowano na stanowiskach neolitycznych.
Innowacyjne techniki analityczne i ustalenia
Wyniki badania opublikowano niedawno w czasopiśmie PLOS JEDENzbadał związek między gatunkami wybranymi do produkcji artefaktów a ich funkcją, stosując analizy archeozoologiczne, analizy zużycia i paleoproteomiczne do około dwudziestu starożytnych neolitycznych artefaktów kostnych znalezionych w Coro Trasito, miejscu w środkowych Pirenejach, położonym na wysokości 1548 metrów nad poziomem morza poziom.
W bardzo niewielu badaniach połączono zużycie użytkowe, archeozoologię i paleoproteomikę w materiale archeologicznym i jest to pierwsze, które zrobiło to w przypadku artefaktów kostnych ze starożytnego neolitu. „To połączenie umożliwiło odkrycie niuansów, które w innym przypadku pozostałyby niezauważone, oraz dodanie nowych warstw wiedzy poprzez ocenę tych samych danych z wielu perspektyw” – wyjaśnia Maria Saña, badaczka z UAB i koordynatorka badania.
Ilustracja wykresu analizy spektrometrii mas, która umożliwiła identyfikację taksonomiczną gatunku (jeleniowate lub kozy) analizowanych narzędzi. Źródło: Universitat Autònoma de Barcelona (UAB)
Wybór gatunków i znaczenie kulturowe
Analizy wykazały, że grupy zamieszkujące to miejsce 7000 lat temu wybierały kości owiec i kóz do produkcji końcówek kostnych do obróbki warzyw, ale wykorzystywały także kości jeleniowatych (jeleni i saren) do tworzenia szerszej gamy artefaktów. Jako zidentyfikowane końcówki pocisków wybrali kości jelenia.
W przeciwieństwie do innych badań opartych na badaniach morfologicznych artefaktów, które sugerują, że owce i kozy były gatunkami najczęściej wykorzystywanymi do produkcji narzędzi kostnych, badanie wykazało, że jelenie, a także owce i kozy były w większym stopniu wybierane do produkcji narzędzi . Większa równowaga gatunkowa zaobserwowana w Coro Trasito oraz wykorzystanie wyłącznie kości jelenia jako końcówek pocisków prowadzi badaczy do wniosku, że zwierzę to mogło odgrywać znaczącą rolę w starożytnym społeczeństwie neolitycznym.
„Zdobywanie długich kości od jeleni, prawdopodobnie poprzez polowanie, wymaga więcej wysiłku niż wykorzystywanie długich kości od zwierząt udomowionych. Jest to szczególnie interesujące ze względu na dużą liczbę zidentyfikowanych narzędzi kości jeleniowatych w porównaniu z liczbą jeleniowatych obserwowanych w nienaruszonych złogach kostnych. Wybór ten może wynikać po części z właściwości kości, ale także z wierzeń i wartości związanych z tym gatunkiem zwierząt” – mówi Jakob Hansen, pierwszy autor badania i pracownik naukowy w Zakładzie Prehistorii UAB. . „W każdym razie do zbadania tej hipotezy wymagane są dalsze badania w innych lokalizacjach przy użyciu tej samej kombinacji metod, które zastosowaliśmy tutaj”.
Lepsze zrozumienie dzięki zintegrowanym metodom
Naukowcy podkreślają metodologiczną siłę badania. Wcześniej, w oparciu o badania cech morfologicznych, artefakty z kości jelenia wykryto w innych neolitycznych stanowiskach Półwyspu Iberyjskiego, ale po raz pierwszy zidentyfikowano taksonomicznie gatunek i bezpośrednio udokumentowano strategię selekcji zwierząt.
Oprócz klasycznego podejścia archeozoologii dodano analizę użytkowania i zużycia w celu zidentyfikowania konkretnych zastosowań narzędzi i materiałów, z których zostały wyprodukowane, za pomocą mikroskopii o wysokiej rozdzielczości, oraz identyfikację taksonomiczną przeprowadzoną za pomocą spektrometrii mas (ZooMS) za pomocą ocena biomarkerów peptydowych.
Wnioski i przyszłe kierunki badań
„Przyszłe badania mogłyby zyskać na integracji tych trzech podejść w celu lepszego zrozumienia związku między typami artefaktów a gatunkami wybranymi do ich produkcji. To badanie to tylko wierzchołek góry lodowej” – podsumowuje Ignacio Clemente, badacz w GAAM oraz w Instytucie Badań Humanistycznych Milà i Fontanals (MFW-CSIC), który również koordynował badanie.
Odniesienie: „Połączenie analizy traceologicznej i ZooMS na temat artefaktów kostnych z wczesnego neolitu z jaskini Coro Trasito, NE Półwysep Iberyjski: Cervidae używane na równi z Caprinae” autorstwa Jakoba Hansena, Alejandro Sierra, Sergi Mata, Ermengol Gassiot Ballbè, Javier Rey Lanaspa, Frido Welker , Maria Saña Seguí i Ignacio Clemente Conte, 10 lipca 2024 r., PLOS JEDEN.
DOI: 10.1371/journal.pone.0306448
Badanie koordynowała grupa badawcza EarlyFoods z Wydziału Prehistorii Universitat Autònoma de Barcelona (UAB) i ICTA-UAB w ramach europejskiego projektu ChemArch. W badania zaangażowani byli także naukowcy z Grupy Badawczej Archeologii Wysokich Gór (GAAM, UAB i IMF-CSIC), Rady Generalnej Aragonii i Uniwersytetu w Kopenhadze.
