W fińskim badaniu nie znaleziono dowodów na to, że suplementacja dużymi dawkami witaminy D zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2 u osób starszych bez stanu przedcukrzycowego, które mają już wystarczający poziom witaminy D.
Niedawne badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Wschodniej Finlandii wykazało, że przyjmowanie witaminy D w dawkach znacznie wyższych niż zalecane przez pięć lat nie ma wpływu na występowanie cukrzycy typu 2 u osób starszych.
W badaniach populacyjnych niski poziom witaminy D w organizmie powiązano z większym ryzykiem cukrzycy typu 2. Jednakże takie badania obserwacyjne nie mogą bezpośrednio stwierdzić, czy stosowanie suplementów witaminy D może zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby. Badania eksperymentalne wykazały, że stosowanie znacznie większych dawek witaminy D niż zalecane, nieznacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 u osób z zaburzonym metabolizmem glukozy, czyli ze stanem przedcukrzycowym.
Natomiast u osób bez stanu przedcukrzycowego nie zaobserwowano żadnych efektów. Jednakże badania z udziałem osób bez stanu przedcukrzycowego stosowały stosunkowo małe dawki witaminy D lub były krótkotrwałe. Dotychczas nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu długotrwałego stosowania dużych dawek witaminy D na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 u osób bez zaburzeń metabolizmu glukozy.
Szczegóły badania FIND
W fińskim badaniu dotyczącym witaminy D (FIND) przeprowadzonym na Uniwersytecie Wschodniej Finlandii w latach 2012–2018 2495 mężczyzn w wieku 60 lat i starszych oraz kobiet w wieku 65 lat i starszych zostało losowo przydzielonych na pięć lat do grupy placebo lub grup otrzymujących 40 lub 80 mikrogramów witaminy D3 za dzień.
Z analiz statystycznych opublikowanego właśnie badania cząstkowego wykluczono 224 uczestników, którzy na początku badania stosowali już leki przeciwcukrzycowe. Od uczestników zebrano wyczerpujące informacje na temat stylu życia, odżywiania, chorób i związanych z nimi czynników ryzyka. Dane uzyskano także z krajowych rejestrów zdrowia. Około jedna piąta została losowo wybrana do bardziej szczegółowych badań i od nich pobrano próbki krwi.
W ciągu pięciu lat u 105 uczestników rozwinęła się cukrzyca typu 2: 38 w grupie placebo, 31 w grupie otrzymującej 40 mikrogramów witaminy D3 dziennie i 36 w grupie otrzymującej 80 mikrogramów witaminy D3 za dzień. Nie było statystycznie istotnej różnicy w liczbie przypadków pomiędzy grupami.
W dokładniej zbadanej grupie 505 uczestników poziom kalcydiolu we krwi, który opisuje poziom witaminy D w organizmie, na początku wynosił średnio 75 nmol/l, a tylko 9% miało niski poziom, tj. poniżej 50 nmol/l . Po roku poziom kalcydiolu wynosił średnio 100 nmol/l w grupie stosującej 40 mikrogramów witaminy D dziennie i 120 nmol/l w grupie stosującej 80 mikrogramów witaminy D dziennie. Nie było znaczących zmian w grupie placebo. Wpływ witaminy D na poziom glukozy we krwi i insulina W ciągu pierwszych dwóch lat badania badano poziom cukru we krwi, wskaźnik masy ciała i obwód talii, ale nie zaobserwowano żadnych różnic między grupami.
Implikacje wyników
Wyniki badania FIND ugruntowują pogląd, że stosowanie większych dawek witaminy D niż zalecane nie wpływa istotnie na ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 u osób bez stanu przedcukrzycowego i mających już dobry poziom witaminy D. Jak dotąd nie ma danych naukowych potwierdzających, czy wysokie dawki witaminy D mogą być korzystne w zapobieganiu cukrzycy typu 2 u osób bez stanu przedcukrzycowego, ale z niedoborem witaminy D.
Odniesienie: „Wpływ suplementacji witaminą D3 na częstość występowania cukrzycy typu 2 u zdrowych osób starszych, które nie są obciążone wysokim ryzykiem cukrzycy (FIND): randomizowane badanie kontrolowane” autorstwa Jyrki K. Virtanen, Sari Hantunen, Niko Kallio, Christel Lamberg- Allardt, JoAnn E. Manson, Tarja Nurmi, Jussi Pihlajamäki, Matti Uusitupa, Ari Voutilainen i Tomi-Pekka Tuomainen, 2 grudnia 2024 r., Diabetologia.
DOI: 10.1007/s00125-024-06336-9
Badanie zostało sfinansowane przez Fińską Radę ds. Badań Naukowych, Uniwersytet Wschodniej Finlandii, Fundację Juho Vainio, Fińską Fundację Badań nad Układem Sercowo-Naczyniowym, Fundację Badań nad Cukrzycą, Fińską Fundację Kulturalną i Medicinska Understödsföreningen Liv och Hälsa.
