Niedawne badania genetyczne wymagają ponownego zbadania tożsamości i pokrewieństwa kilku osób pochowanych i zachowanych w starożytnym rzymskim mieście Pompeje.
Międzynarodowy zespół naukowców z Harvard Medical School, Uniwersytetu Florenckiego i Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka przeanalizował DNA ze szczątków pięciu osób, które zginęły podczas erupcji Wezuwiusza w 79 roku n.e. i zostały później zachowane w gipsie prawie 2000 lat później. Naukowcy współpracujący z Parkiem Archeologicznym w Pompejach odzyskali DNA w ramach renowacji 86 uszkodzonych opatrunków gipsowych w 2015 roku.
Nowe odkrycia na temat tożsamości i relacji
Wyniki, opublikowane niedawno w Aktualna biologiaujawniają, że niektóre historie opowiadane przez dziesięciolecia na temat płci poszczególnych osób i relacji rodzinnych, oparte na wyglądzie fizycznym odlewów i innych dowodach archeologicznych, są albo nieprawidłowe, albo nie tak proste, jak sądzono. Na przykład:
- Dorosły ze złotą bransoletką i dzieckiem na kolanach, często interpretowany jako matka i syn lub córka, okazał się genetycznym mężczyzną i dzieckiem niespokrewnionym biologicznie.
- Trzech z czterech domniemanych członków rodziny w jednym miejscu nie miało ze sobą żadnych powiązań genetycznych, przynajmniej do trzeciego stopnia. (Zespół nie był w stanie przeanalizować DNA szczątków czwartej osoby.)
- Dwie osoby leżące w pozycji często postrzeganej jako uścisk – wcześniej przypuszczano, że są to siostry, matka i córka lub kochanki – obejmują co najmniej jednego genetycznego mężczyznę, z wyłączeniem dwóch z trzech powszechnych interpretacji.
„Odkrycia pokazują znaczenie integracji analizy genetycznej z informacjami archeologicznymi i historycznymi w celu wzbogacenia lub skorygowania narracji skonstruowanych w oparciu o ograniczone dowody” – powiedziała współautorka badania Alissa Mittnik, była pracownik naukowy w dziedzinie genetyki w HMS, a obecnie liderka grupy w Instytut Maxa Plancka.
Autorzy zauważają, że takie narracje często odzwierciedlają światopogląd i uprzedzenia ówczesnych badaczy i innych gawędziarzy. W przypadku mieszkańców Pompejów spostrzeżenia genetyczne powinny służyć jako przestroga, aby nie wyciągać wniosków na temat takich cech, jak płeć i pokrewieństwo, na podstawie dowodów takich jak biżuteria i bliskość fizyczna.
Wyzwania związane z konserwacją i prezentacją
Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że same szczątki zostały przeniesione w inne miejsca, a gipsowe odlewy prawdopodobnie w przeszłości „twórczo odrestaurowano” – twierdzą autorzy. Naukowcy zauważyli, że niektóre grupy odlewów odzwierciedlają odmienne preferencje estetyczne panujące w okresach historycznych, w których zostały wykonane.
Autorzy przestrzegają przed popełnianiem podobnych błędów w oparciu o nowe ustalenia DNA.
„Zamiast tworzyć nowe narracje, które mogą również błędnie przedstawiać doświadczenia tych osób, wyniki genetyczne zachęcają do refleksji nad niebezpieczeństwami związanymi z wymyślaniem historii na temat płci i relacji rodzinnych w dawnych społeczeństwach w oparciu o dzisiejsze oczekiwania” – powiedział współautor David Reich, współautor badania David Reich, profesor genetyki w Instytucie Blavatnik w HMS i profesor biologii ewolucyjnej człowieka na Uniwersytecie Harvarda.
Dotyczy to zarówno Pompejów, jak i każdego historycznego lub prehistorycznego miejsca na świecie, dodał Reich.
Analiza potwierdza wcześniejsze dowody na to, że starożytni Pompejańczycy byli w dużej mierze potomkami ludzi, którzy imigrowali ze wschodniego obszaru Morza Śródziemnego.
„To podkreśla kosmopolityzm Cesarstwa Rzymskiego w tym okresie” – stwierdził Reich.
Dyrektor Gabriel Zuchtriegel od lat uwzględnia w swoich protokołach badań starożytną analizę DNA ludzi i zwierząt, powiedział dyrektor Gabriel Zuchtriegel — poszerzając inne rodzaje danych, aby stworzyć kompleksową, aktualną interpretację odkryć archeologicznych tego miejsca i opracować nowe metody badawcze, które pogłębią zrozumienie przeszłość.
Odniesienie: „Starożytne DNA kwestionuje dominujące interpretacje odlewów gipsowych z Pompei” autorstwa Eleny Pilli, Stefanii Vai, Victorii C. Moses, Stefanii Morelli, Martiny Lari, Alessandry Modi, Marii Angeli Diromy, Valerii Amoretti, Gabriela Zuchtriegela, Massimo Osanna, Douglasa J. Kennett, Richard J. George, John Krigbaum, Nadin Rohland, Swapan Mallick, David Caramelli, David Reich i Alissa Mittnik, 7 listopada 2024 r., Aktualna biologia.
DOI: 10.1016/j.cub.2024.10.007
Prace te zostały częściowo sfinansowane przez Włoskie Ministerstwo Badań (grant PRIN 2020HJXCK9), Unię Europejską (grant Next Generation EU — PNRR M4C2 — Investimento 1.3. PE5-Change), USA Narodowe Instytuty Zdrowia (grant HG012287), Fundacja Johna Templetona (grant 61220), program Allen Discovery Center (program Paul G. Allen Frontiers Group doradzany przez Paul G. Allen Family Foundation) oraz prezent od J.-F. Clin. Reich jest badaczem Instytutu Medycznego Howarda Hughesa.
