Kompletny okaz pokazuje, jak pterozaury ewoluowały od wczesnych form do masywnych gigantów z późniejszych okresów.
Pterozaury były wymarłymi latającymi gadami, które żyły obok swoich bliskich krewnych, dinozaurów. Podczas gdy największe pterozaury osiągały rozpiętość skrzydeł do 10 metrów, wcześniejsze formy zwykle ograniczały się do około 2 metrów. W nowo opublikowanym artykule w Aktualna biologiazespół kierowany przez paleontologa dr Davida Hone z Queen Mary University of London opisuje nowe zjawisko gatunek pterozaura, co rzuca światło na to znaczące przejście ewolucyjne.
Nazwali zwierzę Skiphosoura w Bawarii co oznacza „ogon miecza z Bawarii”, ponieważ pochodzi z południowych Niemiec i ma bardzo nietypowy krótki, ale sztywny i spiczasty ogon. Okaz jest kompletny, zawiera prawie każdą zachowaną kość i, co niezwykłe, jest zachowany w trzech wymiarach, gdzie większość pterozaurów ma tendencję do zmiażdżenia na płasko. Za życia miałby około 2 m rozpiętości skrzydeł, podobnie jak u dużych ptaków, takich jak orzeł przedni.
Ewolucja pterozaurów: dwie główne grupy
Przez dwieście lat paleontolodzy dzielili pterozaury na dwie główne grupy: wczesne nie-pterodaktyloidy oraz późniejsze i znacznie większe pterodaktyloidy. Wczesne pterozaury miały krótkie głowy na krótkich szyjach, krótką kość w nadgarstku skrzydła, długi piąty palec u stopy i długie ogony, natomiast pterodaktyloidy miały odwrotnie: duże głowy na długich szyjach, długi nadgarstek, krótkie Piąty palec i krótki ogon. Nie było jednak wiadomo, które części ich ciała zmieniły się pomiędzy tymi grupami.
W 2010 roku odkryto serię gatunków pośrednich zwanych darwinopteranami, które ujawniły, że głowa i szyja zmieniły się najpierw, a następnie reszta ciała. Był to wspaniały przykład półproduktu, który wypełnił lukę ewolucyjną. Ale oznaczało to również, że tak naprawdę nie wiedzieliśmy, co się dzieje przed i po tych zmianach.
Skifosura ujawnia te zmiany. Ewolucyjnie plasuje się pomiędzy wcześniejszymi darwinopterami a pterodaktyloidami. Zachowuje bardzo pterodaktyloidową głowę i szyję, ale ma także dłuższy nadgarstek oraz krótsze palce i ogon niż wcześniejsze darwinopterany, ale nie są one tak ekstremalne, jak te obserwowane u pterodaktyloidów. Wraz z badaniem dokonano także nowej rekonstrukcji ewolucyjnego drzewa genealogicznego pterozaurów. Oprócz pokazania pozycji pośredniej Skifosurapokazuje również, że szkocki pterozaur Dearc zajmuje pozycję lustrzaną pomiędzy wczesnymi pterozaurami a pierwszymi darwinopterami.
Kompletna sekwencja ewolucyjna
Innymi słowy, mamy teraz pełną sekwencję ewolucji od wczesnych pterozaurów do Dearca, do pierwszych darwinopteranów, którzy Skifosurado pterodaktyloidów. Chociaż nie każdy okaz jest kompletny, możemy teraz prześledzić krok po kroku wzrost rozmiaru głowy i szyi, wydłużenie nadgarstka, kurczenie się palców i ogona oraz inne cechy w wielu grupach. To doskonała ilustracja ewolucji grupy, dla której przejście nie było wcześniej oczywiste.
Zarówno Dearc, jak i Skifosura są niezwykle duże jak na swoje czasy, co sugeruje również, że zmiany, które umożliwiły pterodaktyliom osiągnięcie ogromnych rozmiarów, pojawiały się nawet u tych gatunków przejściowych.
Doktor David Hone z Queen Mary University of London powiedział: „To niesamowite odkrycie. To naprawdę pomaga nam zrozumieć, jak żyły i ewoluowały te niesamowite latające zwierzęta. Mamy nadzieję, że to badanie będzie podstawą do dalszych prac w przyszłości nad tym ważnym przejściem ewolucyjnym”.
Adam Fitch z Uniwersytetu Wisconsin-Maddison powiedział: „Pterozaury od dawna są symbolami wyjątkowego życia w przeszłości. Skifosura reprezentuje nową, ważną formę badania powiązań ewolucyjnych pterozaurów, a co za tym idzie, tego, jak powstała i zmieniła się ta linia rodowa”.
René Lauer z Fundacji Lauera powiedział: „Okaz został rozczłonkowany, a kości różnej jakości często nałożyły się na siebie. Cyfrowe zdjęcie okazu wykonane zarówno w świetle widzialnym, jak i UV znacząco pomogło w procesie identyfikacji tych elementów i lepszej analizie drobniejszych szczegółów, które nie były dostrzegalne wyłącznie w normalnym świetle dziennym”, a Bruce Lauer z Fundacji Lauera powiedział: „Fundacja Lauera jest jesteśmy dumni, że mamy okazję przybliżyć naukę tego ważnego okazu i pogłębić wiedzę na temat ewolucji pterozaurów”.
Stefan Selzer, autor projektu, który przygotował okaz, powiedział: „W ramach przygotowań pracowałem nad ponad 60 okazami pterozaurów z wapienia Solnhofen. Podczas końcowego przygotowania rozpoznałem, że okaz ten wykazywał cechy łączące cechy obu głównych grup pterozaurów, przy czym skrócony ogon był najważniejszą cechą diagnostyczną”.
Odniesienie: „Nowy i duży monofenestratan ujawnia ewolucyjne przejście do pterodaktyloidalnych pterozaurów” Davida Williama Elliotta Hone’a, Adama Fitcha, Stefana Selzera, René Lauera i Bruce’a Lauera, 18 listopada 2024 r., Aktualna biologia.
DOI: 10.1016/j.cub.2024.10.023
