Wymieranie ptaków spowodowane działalnością człowieka w ciągu ostatnich 130 000 lat zmniejszyło różnorodność funkcjonalną ptaków i wymazało 3 miliardy lat ewolucji, wpływając na zapylanie, zwalczanie szkodników i ekosystemy. Zrozumienie tych strat ma kluczowe znaczenie dla przyszłej ochrony.
Nowe badanie opublikowane w Nauka ujawnia, że spowodowane przez człowieka wymieranie setek ptaków gatunek w ciągu ostatnich 130 000 lat znacznie zmniejszyły różnorodność funkcjonalną ptaków – różnorodność ról, jakie ptaki odgrywają w ekosystemach – i doprowadziły do utraty około 3 miliardów lat wyjątkowej historii ewolucyjnej.
Chociaż od tysiącleci ludzie powodują globalną erozję bogactwa gatunkowego, konsekwencje przeszłych wymierań dla innych wymiarów różnorodności biologicznej są słabo znane. Nowe badania prowadzone pod kierunkiem Uniwersytet w Birmingham podkreśla poważne konsekwencje trwającego kryzysu różnorodności biologicznej oraz pilną potrzebę zidentyfikowania funkcji ekologicznych traconych w wyniku wymierania.
Dobrze znane wymieranie ptaków i ich szerszy wpływ
Od dobrze udokumentowanego ptaka dodo po niedawnego ptaka śpiewającego Kauaʻi ʻōʻō uznanego za wymarły w 2023 r. naukowcy mają obecnie dowody na to, że co najmniej 600 gatunków ptaków wymarło w wyniku działalności człowieka od późnego plejstocenu, kiedy współczesny człowiek zaczął rozprzestrzeniać się po całym świecie. Wykorzystując najobszerniejszy jak dotąd zbiór danych na temat wszystkich znanych wymierań ptaków w późnym plejstocenie i holocenie, w artykule zatytułowanym „Globalna utrata różnorodności funkcjonalnej i filogenetycznej ptaków w wyniku wymierania antropogenicznego” wykracza poza liczbę wymierań i ma szersze konsekwencje dla planety.
Główny autor, dr Tom Matthews z Uniwersytetu w Birmingham, wyjaśnił: „Sama liczba wymarłych gatunków ptaków stanowi oczywiście dużą część kryzysu wymierania, ale musimy się także skupić na tym, że każdy gatunek ma swoje zadanie lub funkcję w środowisku i dlatego odgrywa naprawdę ważną rolę w jego ekosystemie. Niektóre ptaki kontrolują szkodniki, zjadając owady, padlinożercy przetwarzają martwą materię, inne zjadają owoce i rozsiewają nasiona, umożliwiając wzrost większej liczby roślin i drzew, a niektóre, podobnie jak kolibry, są bardzo ważnymi zapylaczami. Kiedy te gatunki wymierają, wraz z nimi umiera ważna rola, jaką odgrywają (różnorodność funkcjonalna).
„Oprócz różnorodności funkcjonalnej, każdy gatunek ma również pewną historię ewolucyjną, dlatego wyginięcie tego gatunku jest po prostu jak odcięcie gałęzi drzewa życia, a cała związana z nim różnorodność filogenetyczna również zostaje utracona”.
Konsekwencje wymierania dla ekosystemów
Badania wykazały, że dotychczasowa skala antropogenicznego wymierania ptaków spowodowała utratę około 3 miliardów lat unikalnej historii ewolucyjnej i 7% globalnej różnorodności funkcjonalnej ptaków – czyli znacznie więcej, niż oczekiwano na podstawie liczby wymierań. Biorąc pod uwagę szeroki zakres ważnych ról ekologicznych pełnionych przez ptaki, w szczególności utrata różnorodności funkcjonalnej ptaków będzie prawdopodobnie miała daleko idące konsekwencje. Te wstrząsy wtórne po wyginięciu obejmują zmniejszone zapylenie kwiatów, zmniejszone rozprzestrzenianie się nasion, załamanie odgórnej kontroli populacji owadów – w tym wielu szkodników i wektorów chorób – a także zwiększoną liczbę ognisk chorób z powodu zmniejszonego spożycia padliny. Ponadto udokumentowane w badaniu zmniejszenie liczebności globalnej awifauny prawdopodobnie wpłynie na zdolność wielu gatunków roślin do śledzenia obecnych i przyszłych zmian klimatycznych.
Dr Matthews podsumowuje: „Wyniki te w samą porę przypominają, że obecny kryzys wymierania nie dotyczy tylko liczby gatunków. Identyfikując spadki różnorodności funkcjonalnej i filogenetycznej ptaków spowodowane działaniami człowieka, nasze odkrycia podkreślają pilną potrzebę zrozumienia i przewidywania wpływu przeszłych wymierań antropogenicznych na funkcjonowanie ekosystemu, aby przygotować się na wielkość oczekiwanych przyszłych strat ze strony przewidywanych 1000 gatunków ptaków które, jak się oczekuje, całkowicie wymrą w ciągu następnych dwóch stuleci. Informacje te są niezbędne do ustalenia skutecznych celów globalnych strategii ochrony, a także wysiłków na rzecz odbudowy ekosystemów i ponownego zdziczenia”.
Odniesienie: „Globalna utrata różnorodności funkcjonalnej i filogenetycznej ptaków w wyniku wymierania antropogenicznego”: Thomas J. Matthews, Kostas A. Triantis, Joseph P. Wayman, Thomas E. Martin, Julian P. Hume, Pedro Cardoso, Søren Faurby, Chase D. Mendenhall, Paul Dufour, François Rigal, Rob Cooke, Robert J. Whittaker, Alex L. Pigot, Christophe Thébaud, Maria Wagner Jørgensen, Eva Benavides, Filipa C. Soares, Werner Ulrich, Yasuhiro Kubota, Jon P. Sadler, Joseph A. Tobias i Ferran Sayol, 3 października 2024 r., Nauka.
DOI: 10.1126/science.adk7898
