Naukowcy odkryli, że połączenie tolerogennych komórek dendrytycznych z fumaranem dimetylu poprawia skuteczność leczenia stwardnienia rozsianego, oferując nowe, obiecujące podejście do leczenia tej choroby.
Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła choroba, w której układ odpornościowy błędnie atakuje osłonkę mielinową, ochronną powłokę otaczającą komórki nerwowe, co prowadzi do uszkodzenia nerwów i zwiększonej niepełnosprawności. Istniejące metody leczenia, takie jak leki immunosupresyjne, łagodzą te ataki, ale osłabiają układ odpornościowy, zwiększając podatność pacjentów na infekcje i raka. Naukowcy badają nowe, bardziej ukierunkowane podejście, które polega na wykorzystaniu rodzaju komórek odpornościowych zwanych tolerogennymi komórkami dendrytycznymi (tolDC), pochodzących od samych pacjentów, w celu dokładniejszego ukierunkowania choroby.
TolDC mogą przywrócić równowagę immunologiczną bez wpływu na naturalne mechanizmy obronne organizmu. Ponieważ jednak cechą charakterystyczną stwardnienia rozsianego jest właśnie dysfunkcja układu odpornościowego, skuteczność autoprzeszczepiania tych komórek może być zagrożona. Dlatego istotne jest lepsze zrozumienie, w jaki sposób choroba wpływa na materiał wyjściowy tej terapii komórkowej, zanim będzie można ją zastosować.
W tym badaniu opublikowanym w prestiżowym czasopiśmie Journal of Clinical Investigationbadacze zbadali monocyty CD14+, dojrzałe komórki dendrytyczne (mDC) i tolerogenne komórki dendrytyczne leczone witaminą D3 (VitD3-tolDC) od pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, którzy nie otrzymali jeszcze leczenia, a także od osób zdrowych.
Spersonalizowane leczenie z wykorzystaniem komórek odpornościowych
Badania kliniczne (NCT02618902 i NCT02903537), prowadzone w Hiszpanii przez dr Cristinę Ramo-Tello i dr Evę Martínez Cáceres (niemiecki Instytut Badawczy Trias i Pujol), mają na celu ocenę skuteczności VitD3-tolDC, które są obciążone mieliną antygeny, które pomagają „nauczyć” układ odpornościowy, aby przestał atakować układ nerwowy. To podejście jest przełomowe, ponieważ wykorzystuje własne komórki odpornościowe pacjenta, zmodyfikowane w celu wywołania tolerancji immunologicznej, w celu leczenia autoimmunologicznego charakteru stwardnienia rozsianego.
Badanie prowadzone przez dr Evę Martinez-Cáceres i dr Estebana Ballestara (Instytut Josepa Carrerasa), którego pierwszym autorem był Federico Fondelli, wykazało, że komórki odpornościowe pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (monocyty, prekursory tolDC) wykazują trwałą „pro- zapalną”, nawet po przekształceniu w VitD3-tolDC, faktyczny typ komórek terapeutycznych. Sygnatura ta sprawia, że komórki te są mniej skuteczne w porównaniu z komórkami pochodzącymi od zdrowych osób, przez co tracą część potencjalnych korzyści.
Potencjalne rozwiązanie: modulacja receptora węglowodoru arylowego
Korzystając z najnowocześniejszych metod badawczych, naukowcy zidentyfikowali szlak zwany receptorem węglowodorów arylowych (AhR), który jest powiązany ze zmienioną odpowiedzią immunologiczną. Stosując lek modulujący AhR, zespołowi udało się przywrócić normalne funkcjonowanie VitD3-tolDC u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, in vitro. Co ciekawe, stwierdzono, że fumaran dimetylu, już zatwierdzony lek na stwardnienie rozsiane, naśladuje efekt modulacji AhR i przywraca pełną skuteczność komórek przy bezpieczniejszym profilu toksyczności.
Wreszcie, badania na modelach zwierzęcych stwardnienia rozsianego wykazały, że połączenie VitD3-tolDC i fumaranu dimetylu doprowadziło do lepszych wyników niż stosowanie każdego leczenia osobno. Ta terapia skojarzona znacząco zmniejszyła objawy u myszy, co sugeruje zwiększony potencjał leczenia ludzi.
Wyniki te mogą prowadzić do opracowania nowej, skuteczniejszej opcji leczenia stwardnienia rozsianego, dając nadzieję milionom pacjentów na całym świecie cierpiących na tę wyniszczającą chorobę. Badanie to stanowi znaczący krok naprzód w stosowaniu spersonalizowanych terapii komórkowych w leczeniu chorób autoimmunologicznych, potencjalnie rewolucjonizując sposób leczenia stwardnienia rozsianego.
Odniesienie: „Ukierunkowanie na receptor węglowodorów arylowych funkcjonalnie przywraca tolerogenne komórki dendrytyczne pochodzące od pacjentów ze stwardnieniem rozsianym” Federico Fondelli, Jana Willemyns, Roger Domenech-Garcia, Maria José Mansilla, Gerard Godoy-Tena, Anna G. Ferreté-Bonastre, Alex Agúndez- Moreno, Silvia Presas-Rodriguez, Cristina Ramo-Tello, Esteban Ballestar i Eva Martínez-Cáceres, 17 września 2024 r., Journal of Clinical Investigation.
DOI: 10.1172/JCI178949
Badania te zostały częściowo sfinansowane ze środków publicznych rządu hiszpańskiego (ISCIII, FEDER i MICINN) oraz programu UE Horizon (projekty INsTRuCT i RESTORE).
