WYŁĄCZNIE / Duże energochłonne przedsiębiorstwa otrzymają pomoc w wysokości do 2 miliardów euro w ramach proponowanych nowych zasad pomocy państwa, które Komisja Europejska ma sfinalizować do 9 kwietnia, wynika z analizy Instytutu Öko, z którą zapoznał się EURACTIV.
Z analizy wynika, że wkład przemysłu w finansowanie systemów wsparcia odnawialnych źródeł energii zaplanowanych zgodnie z nowymi wytycznymi może zostać obniżony o jedną trzecią bieżących dochodów.
„To niewątpliwie prezent dla Niemiec i jeśli przemysł ma zapłacić mniej, konsumenci będą musieli zapłacić więcej” – powiedział poseł do Parlamentu Europejskiego z Partii Zielonych Claude Turmes. „Komisja będzie skutecznie finansować nadzwyczajne zyski dużych emitentów dwutlenku węgla”.
Skomplikowane nowe przepisy UE są następstwem dochodzenia Komisji w sprawie potencjalnego zakłócenia rynku wynikającego z przejścia Niemiec na gospodarkę energią odnawialną, napędzanego taryfami gwarantowanymi.
Tekst zaproponowany przez Komisję, z którym EURACTIV zapoznał się, umożliwiłby zwolnienia z opłat odnawialnych dla firm należących do jednego z 65 zidentyfikowanych sektorów, a także tych, których intensywność zużycia energii elektrycznej wynosi 25% – lub intensywność handlu poza UE wynosząca 4% – chociaż takie intensywności nie są zdefiniowane.
Firmy te mogłyby kwalifikować się do rabatów sięgających 80% dopłaty zgodnie z niemiecką ustawą o taryfach gwarantowanych (EEG).
Według badaczy Öko model ten doprowadzi do znacznego rozwoju „uprzywilejowanego” przemysłu, niepodlegającego dopłatom, przy „bardzo dużym prawdopodobieństwie” spadku składek – w skrajnych okolicznościach o ponad jedną trzecią obecnych 5,1 miliarda euro.
„Wkład może spaść o jedną trzecią lub więcej, a nawet do 2 miliardów euro” – czytamy w analizie.
Badacze z Öko dokładają wszelkich starań, aby przyjąć ostrożne szacunki i wyjaśnić, że nie posiadają ani nieujawnionych unijnych definicji „intensywności”, ani wszystkich istotnych danych dotyczących poszczególnych przedsiębiorstw i byli zmuszeni polegać na oficjalnych statystykach.
Niemniej jednak jeden z czołowych niemieckich ekonomistów, profesor Karsten Neuhoff z Niemieckiego Instytutu Badań Ekonomicznych w Berlinie, powiedział EURACTIV, że badanie Öko, które widział, jest „prawdopodobnie najlepszym oszacowaniem, jakie można obecnie uzyskać”.
Model „premii rynkowej”.
Planowany przez Komisję model „premii rynkowej” bardzo różni się od obecnego systemu taryf gwarantowanych, który zobowiązuje dostawców energii elektrycznej do płacenia wytwórcom i dystrybutorom energii odnawialnej stawek za wytwarzaną przez nich energię.
Teoretycznie kontrakty te pozwalają wytwórcom uniknąć niskich cen hurtowych, a odbiorcom wysokich cen hurtowych, redukując koszty finansowania dla inwestorów oraz obniżając koszty i ceny energii elektrycznej. Jednak w praktyce ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych rosły średnio o 4% rocznie w latach 2008–2012.
Odnawialne źródła energii różnią się od innych źródeł energii tym, że wymagają dużych inwestycji początkowych, aby zacząć działać, a po uruchomieniu nie ponoszą dalszych kosztów paliwa – jednak ekonomiści twierdzą, że jest to jeden z czynników przyczyniających się do wzrostu cen energii elektrycznej w krajach takich jak Niemcy.
Powiązany z indeksem import gazu i realizacja zysków przedsiębiorstw użyteczności publicznej mogły być bardziej istotnymi czynnikami w innych krajach, takich jak Wielka Brytania, gdzie ceny gazu i energii elektrycznej wzrosły o 37% pomiędzy 2010 a 2013 rokiem.
Mniej więcej w tym samym okresie zyski brytyjskich dostawców energii z „wielkiej szóstki”. wzrósł o około 500%według regulatora branży Ofgem, podczas gdy import gazu w zeszłym roku wzrósł do 69 miliardów dolarów.
Jednak pomimo zobowiązań Europy do dekarbonizacji do 2050 r., wyłonił się konsensus w zakresie polityki, który postrzega dotacje ze źródeł odnawialnych przede wszystkim jako koszt dla przemysłu i charakterystyczny hamulec dla jego konkurencyjności.
List ekonomisty
Perspektywa ta została zakwestionowana przez 10 najwybitniejszych ekonomistów europejskich w list komisarzowi ds. energii Güntherowi Oettingerowi i komisarzowi ds. konkurencji Joaquínowi Almuni, które uzyskał EURACTIV.
Argumentują, że przejście z systemu taryf gwarantowanych na system oparty na ruchomych stawkach rynkowych stworzyłoby długoterminowe ryzyko dla konsumentów i inwestorów oraz zmniejszyłoby prawdopodobieństwo, że przedsiębiorstwa zasiedziałe na rynku energetycznym będą zawierały umowy długoterminowe zdolne do osiągnięcia celów UE w zakresie energii odnawialnej.
„Systemy zasilania są często krytykowane za niezgodność z rynkami krótkoterminowymi i za tworzenie ujemnych cen” – piszą ekonomiści. „W rzeczywistości to zasada wysyłki priorytetowej, a nie taryfa gwarantowana, przyczynia się do ujemnych cen”.
Zasada priorytetowego dysponowania energią, która miała przezwyciężyć strukturalną dyskryminację energii odnawialnej, może powodować niekonkurencyjne ceny energii elektrycznej przez wiele godzin w czasie, gdy generowana jest jakakolwiek nieelastyczna energia. Jednak w przeciwieństwie do systemów premium, taryfy gwarantowane mogą zrekompensować inwestorom „rozlaną” w ten sposób energię, dzięki czemu są mniej zakłócające – twierdzą ekonomiści.
Według ekonomistów niezdolność systemów premium do ochrony zarówno konsumentów, jak i deweloperów stwarza bariery dla nowych uczestników rynku i stwarza ryzyko nieefektywnych kontraktów terminowych typu forward i zwiększonych kosztów rynkowych.
„Jeśli UE chce osiągnąć cele polityczne polegające na rozwoju unijnego rynku energii, obniżeniu kosztów dla konsumentów i zapewnieniu UE celów w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, energii odnawialnej i celów klimatycznych, powinna umożliwić stosowanie łatwiejszych w zarządzaniu systemów zasilania, – podsumowują.
Sygnatariuszami są profesor Karsten Neuhoff, profesor David Newbery z Uniwersytetu w Cambridge, profesor Christian von Hirschhausen z Politechniki w Berlinie, profesor Jean-Michel Glachant z Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji i profesor Natalia Fabra z Universidad Carlos III de Madrid.
