Organy regulacyjne Unii Europejskiej wszczęły w środę szeroko zakrojone dochodzenie w sprawie sposobu, w jaki 11 rządów UE dotuje przedsiębiorstwa użyteczności publicznej w celu zapobiegania przerwom w dostawie prądu, obawiając się, że takie programy wsparcia mogą naruszać zasady pomocy państwa.
Mechanizmy zdolności wytwórczych są stosowane w niektórych krajach UE, takich jak Wielka Brytania i Francja, w celu finansowania wytwarzania energii elektrycznej, która może nie być opłacalna, ale jest konieczna do zagwarantowania dostaw w godzinach szczytowego zapotrzebowania.
Mechanizmy mocowe nagradzają przedsiębiorstwa energetyczne – głównie stacje gazowe i węglowe – za ilość energii, jaką mogą wyprodukować, a nie za zakup faktycznie wytworzonej energii.
Komisja Europejska oświadczyła, że zwróci się do Belgii, Chorwacji, Danii, Francji, Niemiec, Irlandii, Włoch, Polski, Portugalii, Hiszpanii i Szwecji o informacje na temat istniejących programów lub planów ich utworzenia.
Zwróci się także o szczegółowe informacje do wytwórców, dostawców i operatorów sieci. Projekt sprawozdania spodziewany jest pod koniec roku, a sprawozdania końcowego w połowie 2016 r.
„To badanie sektorowe stanowi wyraźny sygnał dla państw członkowskich, aby przestrzegały unijnych zasad pomocy państwa przy wdrażaniu mechanizmów zapewniających zdolności wytwórcze, i przyczynia się do osiągnięcia celu Komisji, jakim jest zbudowanie prawdziwej unii energetycznej w Europie” – stwierdziła europejska komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager.
Badanie sektorowe ma na celu skonsolidowanie celów unii energetycznej w zakresie bezpiecznych i przystępnych cenowo dostaw energii poprzez zapewnienie, że mechanizmy zapewniające zdolności wytwórcze będą konkurencyjne i oparte na zasadach rynkowych, stwierdziła Komisja.
Unia Energetyczna
Nowe ustawodawstwo dotyczące rynków mocy jest częścią planu władzy wykonawczej zakładającego utworzenie ogólnounijnej unii energetycznej – strategii mającej na celu wzmocnienie odporności bloku na niedobory.
Unia Energetyczna to także odpowiedź na rosyjskie zagrożenie dla dostaw gazu do UE. Większość importu rosyjskiego gazu do UE, około 30% jej rocznego zapotrzebowania, przechodzi przez Ukrainę. W 2009 roku Rosja zakręciła krany, powodując niedobory w UE.
Wcześniejsze projekty unii energetycznej sugerowały, że Komisja przyjmie przepisy w celu pełnego otwarcia mechanizmów wytwórczych dla inwestycji transgranicznych.
W latach 2015–2016 opublikuje inicjatywę mającą na celu koordynację rynków mocy. Jak czytamy w artykule, w 2016 roku rozpocznie się przegląd dyrektywy dotyczącej środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej.
Wiceprzewodniczący Komisji Maroš Šefčović, odpowiedzialny za unię energetyczną, powiedział EURACTIV, że nadal jest otwarty na transgraniczne inwestycje w mechanizmy zdolności wytwórczych.
Jednak w komunikacie Komisji w sprawie unii energetycznej stwierdzono, że mechanizmy zdolności wytwórczych należy rozwijać wyłącznie w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, jeżeli zostanie udowodniona taka potrzeba. Każda ocena powinna również uwzględniać potencjał efektywności energetycznej.
Zwolennicy mechanizmów zapewniających moc wydobywczą twierdzą, że model ten może zapobiegać awariom, umożliwiając przełączenie nadwyżki mocy do sieci w przypadku niedoboru lub pokrycie zużycia w godzinach szczytu.
Krytycy twierdzą, że płacenie za nadwyżkę, niewykorzystaną energię to dotacja publiczna dla przemysłu wysokoemisyjnego, która na długie lata ugruntuje zanieczyszczające środowisko stacje paliw kopalnych.
„To duże i bardzo pożądane posunięcie, powiedział Jonathan Gavanta z zespołu doradców ds. ochrony środowiska E3G. „Zbyt często krajowe mechanizmy zdolności wytwórczych są wykorzystywane do wspierania skrzypiących starych elektrowni zasilanych paliwami kopalnymi i do ochrony interesów zasiedziałych przedsiębiorstw użyteczności publicznej – przy znacznych kosztach dla konsumentów i przynoszących niewielkie korzyści dla bezpieczeństwa dostaw.”
Dodał, że poprawa efektywności energetycznej i rozwój lepszych połączeń wzajemnych zapewniłyby większe bezpieczeństwo energetyczne niż zwykłe dawanie pieniędzy istniejącym generatorom. Dochodzenie powinno przyjrzeć się czy mechanizmy zdolności wytwórczych dyskryminują opcje po stronie popytu i połączenia międzysystemowe, a także czy faworyzuje się niektóre przedsiębiorstwa.
„Szkoda jednak, że Wielka Brytania nie została objęta dochodzeniem” – dodał Gavanta. Według E3G, w zeszłym roku Wielka Brytania zorganizowała aukcję mocy wytwórczych, która obejmowała przekazanie płatności pomocowych na utrzymanie w sieci 9,2 GW starych elektrowni węglowych.
To już drugie ogólnosektorowe dochodzenie wszczęte przez Vestager po ogłoszonym w zeszłym miesiącu dochodzeniu dotyczącym handlu elektronicznego. Dochodzenia prowadzone w ostatnich latach w branży farmaceutycznej, bankowej i energetycznej doprowadziły do wniesienia spraw przeciwko kilku firmom.
