UE musi zintensyfikować współpracę w zakresie zielonych innowacji z innymi częściami świata, pisze Mats Engström.
Mats Engström jest gościem Europejskiej Rady ds. Stosunków Zagranicznych (ECFR)
Nie ma wiele czasu, aby zapobiec katastrofalnym zmianom klimatycznym. Kluczowym czynnikiem jest szybkość rozpowszechniania się nowych technologii niskoemisyjnych na całym świecie. Na przykład obiecujące przełomy zachodzą w gałęziach przemysłu charakteryzujących się dużą emisją dwutlenku węgla, takich jak produkcja stali.
Unia Europejska i kilka państw członkowskich prowadzą ambitną politykę wspierania zielonej transformacji przemysłu, taką jak Fundusz Innowacyjny finansowany w ramach systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS). Jednakże potrzeba szybkiego rozpowszechnienia i dostosowania technologii do potrzeb Globalnego Południa nie została w wystarczającym stopniu uwzględniona. Podobne przykłady można znaleźć w innych obszarach, takich jak energia, transport i rolnictwo. Dlatego UE musi zintensyfikować współpracę w zakresie zielonych innowacji z innymi częściami świata.
Innym powodem jest napięcie, jakie na stosunki zewnętrzne UE wywiera propozycja dotycząca mechanizmu dostosowania granic z tytułu emisji dwutlenku węgla (CBAM). Chociaż istnieją uzasadnione powody, aby opodatkować import towarów charakteryzujących się wysoką emisją dwutlenku węgla, wiele części świata zdecydowanie zareagowało na propozycję CBAM. Ponadto propozycje dot międzynarodowy klub klimatyczny stwarzać wrażenie, że bogaty świat postępuje naprzód bez wystarczającego uwzględnienia krajów rozwijających się.
Parlament Europejski debatuje obecnie nad swoim stanowiskiem w sprawie CBAM i zmienionego systemu ETS, a Rada rozpoczęła dyskusje. Aby ułatwić globalny postęp klimatyczny i zmniejszyć napięcia polityczne, część dochodów CBAM powinna zostać wykorzystana na wsparcie krajów rozwijających się (co wielu twierdzi). Zachęcające jest to, że sprawozdawca Parlamentu Europejskiego Mohammed Chahim proponuje wsparcie finansowe na finansowanie dekarbonizacji gałęzi przemysłu w krajach najsłabiej rozwiniętych (LDC).
Ale partnerami handlowymi na Globalnym Południu są także ważne kraje, takie jak Indie, Indonezja i Egipt, które nie są LDC. Potrzebny jest wyraźny sygnał o współpracy innowacyjnej z całym Globalnym Południem. To samo dotyczy krajów sąsiadujących z UE, takich jak Ukraina, które będą silnie dotknięte CBAM.
Aby zachęcić takie kraje do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, UE mogłaby stworzyć Fundusz na rzecz współinnowacji i rozpowszechniania zielonych technologiifinansowane częściowo z dochodów z ETS i CBAM, częściowo za pośrednictwem Program Globalna Europajak opisano w niedawny raport ECFR. Wewnętrznie UE i jej państwa członkowskie będą musiały znacznie zwiększyć inwestycje w zasoby ludzkie i gospodarcze na potrzeby sieci ekologicznych innowacji z kluczowymi krajami.
UE może również przełamać impas w wielostronnych negocjacjach w sprawie transferów ekologicznych technologii, przyjmując bardziej konstruktywne podejście na forum Światowej Organizacji Handlu w takich kwestiach jak prawa własności intelektualnej. Ważne jest, aby przełomowe technologie opracowane przy wsparciu publicznym nie zostały zmonopolizowane przez pionierów.
Na Szczyt UE-Afryka przewidziana na luty Europa może pokazać, że jej ekologiczna polityka przemysłowa nie polega wyłącznie na promowaniu krajowych firm. UE mogłaby również współpracować na przykład z Indiami w celu opracowania ekologicznych technologii dostosowanych do potrzeb krajów trzecich z Globalnego Południa. Popierając wniosek dot Globalny Sojusz na rzecz Zielonego Wodoru mógłby być takim krokiem.
Jeżeli Parlament Europejski w swoim pierwszym czytaniu zaproponuje zwiększone finansowanie wspólnych innowacji i rozpowszechniania zielonych technologii z krajami rozwijającymi się i sąsiadującymi w ramach CBAM/ETS, istnieje kilka możliwości przekazania takich pieniędzy, które można dokładniej zbadać wraz z Komisją i Radą w kolejne dyskusje, m.in.:
- Wzmocnienie zewnętrznego wymiaru programu „Horyzont Europa” i poszerzenie możliwości finansowania demonstracji na dużą skalę wspólnie z partnerami międzynarodowymi.
- Przeznaczenie części Funduszu Innowacyjnego dla europejskich przedsiębiorstw uczestniczących w projektach wspólnych innowacji z krajami rozwijającymi się lub sąsiadującymi.
- Stworzenie podobnego instrumentu jak Amerykańskie przedsięwzięcie w zakresie innowacji rozwojowych i nowość we Francji Fundusz Innowacji w Rozwojuoraz zintegrować ten sposób pracy z częścią programowania strategicznego NDICI – Global Europe.
- Wspieranie współpracy technologicznej w ramach realizacji Porozumienia paryskiego, np. na proponowanym konferencja darczyńców na rzecz wypełniania luk w technologiach ekologicznychoraz za pośrednictwem instrumentu licencjonowania technologii ekologicznych w ramach Globalnego Funduszu Klimatycznego.
- Opierając się na porozumieniu z Republiką Południowej Afryki w sprawie wycofywania węgla, które obejmuje część dotyczącą współpracy w zakresie innowacji, negocjuj umowy z innymi krajami, takimi jak Indie, Indonezja i Wietnam, które obejmują ekologiczną transformację przemysłu.
Decydujące będzie stanowisko Parlamentu Europejskiego w sprawie CBAM i ETS. Nie ma potrzeby doprecyzowywania wszystkich szczegółów w pierwszym czytaniu, potrzebny jest jednak wyraźny sygnał dotyczący wystarczającego finansowania wspólnych innowacji i transferu ekologicznych technologii z Globalnym Południem i europejskim sąsiedztwem.
