Eliksir przeciwdziałający efektom starzenia mógł znajdować się pod nosem ekspertów od ponad 70 lat, a po jego użycie sięga już 80 milionów Amerykanów.
Naukowcy odkryli, że tani i powszechny lek przeciwcukrzycowy, stosowany od lat pięćdziesiątych XX wieku, może odmładzać małpy, co może stanowić poważny przełom w badaniach nad długowiecznością.
Naukowcy z Chińskiej Akademii Nauk i Pekińskiego Instytutu Genomiki odkryli, że metformina, pigułka stosowana w celu obniżenia poziomu cukru we krwi u chorych na cukrzycę, „znacznie” spowalnia starzenie się małp.
Zmniejsza pogorszenie stanu mózgu i zwiększa zdolności poznawcze, a jednocześnie spowalnia utratę masy kostnej i pomaga w „odmładzaniu” kilku tkanek i narządów.
Naukowcy stwierdzili, że wszystkie odkrycia doprowadziły do wniosku, że „metformina może zmniejszać biologiczne wskaźniki wieku” aż do sześciu lat, a lek może utorować drogę do odwrócenia starzenia się u ludzi.
Metformina to przepisana przez lekarza pigułka stosowana w celu kontrolowania wysokiego poziomu cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę typu 2
Wyniki stanowią potencjalny przełom, ponieważ poprzednie badania w tej kwestii prowadzono dotychczas wyłącznie na myszach, ale małpy wykorzystane w badaniu – makaki Cynomolgus lub makaki krabożerne – są fizjologicznie i funkcjonalnie podobne do ludzi.
To często czyni je „doskonałymi modelami do badań nad starzeniem się”.
Metformina została okrzyknięta przez biohakerów i badaczy długowieczności „cudownym lekiem”, a możliwość działania leku jako czynnika odwracającego proces starzenia przykuła uwagę zarówno naukowców, jak i laików na całym świecie.
W 40-miesięcznym badaniu opublikowanym na początku tego miesiąca małpy miały od 13 do 16 lat, co odpowiada 40 do 50 latom ludzkim, biorąc pod uwagę tempo starzenia i długość życia obu gatunków.
Naukowcy podawali codziennie standardową ludzką dawkę leku – 40 mg na pięć funtów masy ciała. Typowe dawki dzienne wahają się od 500 mg do 2550 mg
Przez cały okres trwania badania co trzy miesiące zespół przeprowadzał szeroko zakrojone testy na małpach, obejmujące badania obrazowe, badania krwi i badania fizykalne, a także analizę tkanek i komórek.
Zwierzęta poddano także testowi poznawczemu, który oceniał pamięć i umiejętności uczenia się.
Zespół wykorzystał te pomiary do ustalenia „innowacyjnych zegarów starzenia się małp”, aby ocenić wpływ metforminy na ich wiek biologiczny.
Małpy obserwowano przez prawie 3,5 roku, co odpowiada 10 latom ludzkim.
Wyniki wykazały „znaczne spowolnienie wskaźników starzenia”, w tym poprawę funkcji poznawczych i sześcioletnią regresję starzenia się mózgu, co odpowiada 18 ludzkim latom.
Małpy, którym podano metforminę, lepiej radziły sobie z zadaniami związanymi z pamięcią i wykazywały lepsze zdolności uczenia się w porównaniu z naczelnymi, którym nie podano leku.
Badanie wykazało również poprawę wątroby, serca, płuc, jelit i tkanki mięśniowej.
Naukowcy stwierdzili: „Nasze badania są pionierami w systemowym obniżaniu wielowymiarowego wieku biologicznego u naczelnych za pomocą metforminy, torując drogę do udoskonalenia strategii farmaceutycznych przeciwdziałających starzeniu się człowieka”.
Najbardziej znaczącą poprawę zaobserwowano w wątrobie i płacie czołowym – części mózgu odpowiedzialnej za język, rozumowanie, rozwiązywanie problemów, pamięć, ruch i osobowość.
Badanie MRI wykazało, że płat czołowy zachował swoją grubość, co wskazuje, że nie uległ pogorszeniu związanemu z wiekiem. Części mózgu nawet powiększyły się, co może wskazywać na poprawę funkcji poznawczych.
Dalsze badania wykazały zwiększoną grubość w korze czołowej naczelnych – obszarze, który u małp zazwyczaj zmniejsza się wraz z wiekiem.
The badaniew czasopiśmie Cell stwierdzono, że połączenie doskonałych wyników w zakresie wyzwań związanych z pamięcią i uczeniem się oraz obrazów MRI „sugeruje, że metformina może opóźnić pogorszenie stanu mózgu związane ze starzeniem się”.
Chociaż u jednej małpy doszło do uszkodzenia nerek, pod koniec badania w wynikach testu analizującego 68 czynników biologicznych nie zaobserwowano żadnych znaczących skutków ubocznych, co wskazuje, że metformina ma wysoki profil bezpieczeństwa.
Naukowcy wykorzystali małpy Cynomolgus, czyli makaki krabożerne, ponieważ naczelne są fizjologicznie podobne do ludzi, co czyni je „doskonałymi modelami do badań nad starzeniem się”.
Metformina, sprzedawana pod kilkoma markami, w tym Fortament, Glucophage i Riomet, jest stosowana do kontrolowania wysokiego poziomu cukru we krwi u osób chorych na cukrzycę typu 2.
Można go przyjmować w postaci tabletek lub płynu i musi zostać przepisany przez lekarza. Został zatwierdzony przez FDA w 1995 roku i jest najczęściej przepisywanym lekiem osobom chorym na cukrzycę.
Naukowcy twierdzą jednak, że ochronne działanie metforminy przed starzeniem może być całkowicie oddzielone od jej wpływu na poziom cukru we krwi, ponieważ działa ona bezpośrednio na neurony.
U małp przyjmujących metforminę wykazano minimalną zmianę poziomu cukru we krwi.
Lek aktywuje gen związany ze stresem, stanem zapalnym, metabolizmem i utrzymaniem homeostazy, czyli zdolności organizmu do samoregulacji w celu utrzymania równowagi i prawidłowego funkcjonowania.
Naukowcy powiedzieli: „[The study] stanowi ważny postęp w dążeniu do opóźnienia starzenia się człowieka, przy czym badania w zakresie medycyny geriatrycznej stopniowo przesuwają punkt ciężkości z leczenia poszczególnych chorób przewlekłych na interwencje ogólnoustrojowe zapobiegające starzeniu się.
Odkrycie może być poważnym przełomem w obliczu gwałtownego wzrostu populacji osób starszych i starzenia się w USA oraz nasilenia się chorób związanych ze starzeniem się, takich jak choroba Alzheimera.
Chociaż szacunkowo 6,9 miliona Amerykanów cierpi obecnie na chorobę Alzheimera, oczekuje się, że do roku 2050 liczba ta niemal się podwoi i osiągnie 13 milionów.
Zespół dodał: „Zaobserwowane odwrócenie biomarkerów starzenia u naczelnych wskazuje na wykonalność ukierunkowania na podstawowe mechanizmy starzenia się w narządach, oferując strategię mającą na celu poprawę warunków przewlekłych i zapobieganie chorobom związanym z wiekiem”.
Jednakże naukowcy zauważyli, że ograniczenia badania polegały na tym, że nie obserwowali małp po zaprzestaniu przyjmowania leku i nie badali śmiertelności małp.
